Tông đồng cùng Ngẫu tiết

Chắc hẳn bà con đã từng nghe đến các bài thuốc cổ truyền chữa xuất huyết hay các bệnh liên quan đến huyết ứ, nhưng có lẽ không phải ai cũng hiểu rõ sự khác biệt giữa các vị thuốc này. Lão Tuấn xin phép chia sẻ một chút về hai vị thuốc quen thuộc: Tông đồng và Ngẫu tiết, để bà con có thể hiểu rõ hơn và áp dụng một cách hiệu quả trong việc điều trị các chứng bệnh xuất huyết.

Đầu tiên, Tông đồng và Ngẫu tiết đều có tác dụng thu liễm, chỉ huyết, nhưng công hiệu của chúng lại có sự khác biệt rõ rệt. Tông đồng, vị đắng, có tác dụng mạnh mẽ, sáp thu, rất hiệu quả trong việc chữa trị các chứng xuất huyết không do ứ trệ. Còn Ngẫu tiết, tuy cũng có tác dụng thu liễm chỉ huyết nhưng lại ngọt, công lực yếu hơn và có tác dụng lương huyết, hóa ứ, rất thích hợp để dùng trong các chứng xuất huyết do ứ huyết hoặc huyết nhiệt.

Về phương diện chủ trị, Tông đồng là vị thuốc chủ trị các trường hợp xuất huyết không do ứ trệ, như thổ huyết, nục huyết, hạ huyết. Chẳng hạn, theo bài “Như kê phong phổ tễ phương”, Tông đồng tán kết hợp với các vị như thích kế, hoa bì, long cót, được tán mạt, giúp trị chứng chảy máu cam lâu ngày không khỏi. Còn đối với những trường hợp xuất huyết do ứ hoặc huyết nhiệt, Ngẫu tiết sẽ là sự lựa chọn thích hợp. Như trong bài “Bàn thảo hồi ngôn”, Ngẫu tiết được sử dụng để chữa chứng ngã ngựa, huyết ứ tích ở ngực, bụng, nhổ nước dãi ra máu rất nhiều.

Như vậy, Tông đồng và Ngẫu tiết đều có tác dụng tuyệt vời trong việc trị các chứng xuất huyết, nhưng với mỗi loại huyết và tình trạng khác nhau, chúng ta cần lựa chọn cho đúng để phát huy hiệu quả cao nhất.

Thêm một điểm nữa, mỗi vị thuốc có những ứng dụng đặc biệt khác nhau: Tông đồng với công dụng sáp thu mạnh mẽ, rất hiệu quả trong việc điều trị đới hạ, các chứng xuất huyết không do ứ trệ. Ví dụ, theo bài “Phổ tễ phương”, Tông đồng kết hợp với tông mao, bồ hoàng dùng để trị chứng xích bạch đới hạ. Ngược lại, Ngẫu tiết có tác dụng bổ hư sáp tinh, rất hiệu quả trong việc trị di tinh, bạch trọc và các triệu chứng liên quan đến huyết nhiệt.

“Lão Tuấn hay gặp bà con đến khám với các triệu chứng xuất huyết nhưng không rõ nguyên nhân. Lão luôn nhắc nhở bà con rằng, việc lựa chọn đúng bài thuốc, đúng vị thuốc sẽ giúp đạt được kết quả tốt nhất. Đừng chỉ nhìn vào triệu chứng, mà hãy nhìn sâu vào nguyên nhân gốc rễ của vấn đề.”

Nhưng, bà con cũng cần nhớ, không phải ai cũng phù hợp với các bài thuốc này. Những trường hợp đang mang thai, đang điều trị bệnh nền nặng, hay trẻ em đều cần thận trọng khi sử dụng. Và đương nhiên, việc tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc thầy thuốc có chuyên môn là rất quan trọng.

Lão Tuấn – Tinh hoa y học dân tộc