Tía Tô

Có những vị thuốc quen đến mức bà con gặp hằng ngày mà lại ít khi để ý đến giá trị của nó. Tía tô là một vị như vậy. Từ nắm lá bỏ vào bát cháo lúc cảm gió, đến đĩa rau sống ăn kèm bún phở, tía tô lặng lẽ hiện diện trong đời sống người Việt từ bao đời nay.

Lão gặp nhiều bà con cứ nghĩ tía tô chỉ là rau gia vị, ăn cho thơm miệng. Nhưng trong Đông y, đây lại là một vị thuốc quý, dùng đúng lúc, đúng người thì giúp cơ thể giải biểu, điều hòa khí huyết, hỗ trợ tiêu hóa rất tốt. Hôm nay, Lão kể bà con nghe rõ hơn về vị thuốc mộc mạc mà hữu dụng này.

Lão hiểu tiếng lòng của bà con mình, luôn mong mỏi có giải pháp toàn diện giúp phục hồi sức khỏe, cải thiện bền vững!

Vui lòng để lại thông tin, Lão liên hệ bà con hỏi thăm chi tiết:

Họ tên

Số điện thoại

Gửi tư vấn

Đặc điểm – Nguồn gốc dược liệu

Tía tô còn gọi là tử tô, thuộc họ Hoa môi. Cây thảo sống một năm, thân vuông, cao khoảng nửa mét đến hơn một mét. Lá hình bầu dục, mép có răng cưa, mặt trên thường màu tím sẫm hoặc xanh tím, mặt dưới tím nhạt, mùi thơm rất đặc trưng.

Tía tô được trồng rộng rãi khắp các vùng quê Việt Nam, dễ sống, ưa ẩm và ánh sáng vừa phải. Cả lá, thân và hạt đều có thể làm thuốc, nhưng trong dân gian, lá tía tô được dùng phổ biến nhất.

Cách thu hoạch – sơ chế

Để giữ trọn dược tính, khâu thu hái và sơ chế không nên làm qua loa.

Lá tía tô thường được thu hoạch khi cây bắt đầu ra hoa, lúc này tinh dầu trong lá dồi dào nhất. Nên hái vào buổi sáng, khi sương đã tan, lá khô ráo.

Nếu dùng tươi, bà con rửa sạch, để ráo là có thể sử dụng ngay. Nếu phơi khô làm thuốc, nên phơi trong bóng râm, nơi thoáng gió, tránh nắng gắt để không làm bay mất tinh dầu. Lá khô cần bảo quản kín, tránh ẩm mốc.

Tính vị – Quy kinh – Công năng theo Đông y

Theo Đông y, tía tô có vị cay, tính ấm, quy vào kinh phế và tỳ.

Cái cay của tía tô giúp phát tán phong hàn, làm ra mồ hôi nhẹ để đuổi tà khí ra ngoài. Tính ấm giúp làm ấm trung tiêu, hỗ trợ tỳ vị, nên rất hợp với người dễ lạnh bụng, ăn uống kém.

Về công năng, tía tô thường được dùng để giải cảm phong hàn, hành khí hòa vị, giải độc nhẹ. Đông y ví tía tô như cái áo khoác mỏng, khoác vào đúng lúc thì chống gió lạnh, nhưng mặc sai lúc lại dễ nóng người.

Tác dụng theo Y học hiện đại

Y học hiện đại cũng đã ghi nhận nhiều tác dụng đáng chú ý của tía tô.

Trong lá tía tô có chứa tinh dầu với các hoạt chất như perillaldehyde, limonene và flavonoid. Những chất này có tác dụng kháng viêm, kháng khuẩn nhẹ và chống oxy hóa.

Một số nghiên cứu cho thấy tía tô hỗ trợ giảm triệu chứng dị ứng, giúp thư giãn cơ trơn đường hô hấp và cải thiện chức năng tiêu hóa. Khi đối chiếu với Đông y, những tác dụng này khá phù hợp với công năng giải biểu, hành khí của vị thuốc.

Các bài thuốc ứng dụng

Từ nền tảng y lý đó, tía tô được ứng dụng linh hoạt trong nhiều bài thuốc dân gian.

Hỗ trợ cảm lạnh, sợ gió

Khi mới chớm cảm, người thấy lạnh, hắt hơi, nghẹt mũi, bà con có thể dùng lá tía tô tươi nấu cháo nóng. Ăn xong đắp chăn cho ra mồ hôi nhẹ, tà khí theo đó mà lui dần.

Giảm đầy bụng, khó tiêu

Với người ăn uống không tiêu, bụng trướng, có thể dùng lá tía tô khô hãm nước uống ấm. Tía tô giúp hành khí, làm cho tỳ vị vận hóa trơn tru hơn.

Hỗ trợ dị ứng nhẹ

Một số trường hợp mẩn ngứa nhẹ do ăn uống không hợp, tía tô được dùng như vị thuốc hỗ trợ giải độc, giảm ngứa, nhưng chỉ nên áp dụng khi triệu chứng còn nhẹ.

Lưu ý kiêng kỵ

Dù là vị thuốc lành, tía tô vẫn cần dùng đúng cách.

Người có cơ địa nhiệt, hay nóng trong, miệng khô, táo bón không nên dùng tía tô thường xuyên. Phụ nữ mang thai hoặc người đang điều trị bệnh mạn tính nên hỏi ý kiến thầy thuốc trước khi dùng kéo dài.

Dưỡng sinh – Hỗ trợ kết hợp

Để tía tô phát huy tốt công dụng, bà con nên kết hợp với lối sống điều độ.

Khi dùng tía tô giải cảm, nên giữ ấm cơ thể, tránh gió lạnh sau khi ra mồ hôi. Trong ăn uống, hạn chế đồ lạnh, đồ sống để không làm tổn thương tỳ vị. Tập thở sâu, vận động nhẹ nhàng cũng giúp khí huyết lưu thông tốt hơn.

Tía tô quý nhưng không phải ai dùng cũng giống ai. Nếu bà con muốn biết mình có hợp dùng tía tô hay cần phối hợp với vị thuốc nào cho đúng thể trạng, có thể trao đổi trực tiếp với Lão qua Zalo 0972606773, Lão sẽ xem xét và tư vấn kỹ hơn theo từng người.

Kết lại, tía tô là vị thuốc dân dã nhưng chứa nhiều tinh hoa của Nam y. Biết trân trọng và dùng đúng, bà con sẽ thấy cơ thể mình được nâng đỡ nhẹ nhàng từ những điều rất giản đơn trong đời sống hằng ngày.

Lão Tuấn – Tinh hoa y học dân tộc