Cây Mua

Có những loài cây mọc ven đồi, bờ nương, lặng lẽ theo năm tháng mà lại gắn bó với sức khỏe bà con từ thuở xa xưa. Cây mua là một vị như vậy, quen mặt với người miền trung du, miền núi, nhưng công dụng thì không hề nhỏ. Lão vẫn hay nói vui với bà con rằng, có những vị thuốc càng mộc mạc thì càng bền bỉ, càng đi sâu vào căn cơ tạng phủ.

Hôm nay, Lão xin thủ thỉ cùng bà con đôi điều về cây mua, để ta hiểu đúng, dùng đúng, và biết trân quý thêm một vị thuốc Nam của đất trời nước mình.

Ảnh đại diện
Lão hiểu tiếng lòng của bà con mình, luôn mong mỏi có giải pháp toàn diện giúp phục hồi sức khỏe, cải thiện bền vững!

Vui lòng để lại thông tin, Lão liên hệ bà con hỏi thăm chi tiết:

Đặc điểm – Nguồn gốc dược liệu

Để hiểu được công năng của cây mua, trước hết bà con cần nhận diện rõ hình dáng và nguồn gốc của vị thuốc này.

Cây mua còn gọi là mua tím, mua lông, thuộc họ Mua. Cây dạng bụi, thân gỗ nhỏ, lá mọc đối, mặt lá ráp có lông mịn, gân lá nổi rõ. Hoa mua màu tím hồng, nở rộ vào mùa hè, nhìn xa đã thấy cả một vùng tím biếc rất đặc trưng.

Cây mọc hoang nhiều ở vùng đồi núi, trung du, ven rừng, ưa đất ẩm và ánh sáng. Trong Đông y, bộ phận dùng làm thuốc chủ yếu là lá, rễ và quả, mỗi phần lại có công dụng riêng.

Cây mua mọc rất nhiều ở các vùng đồi núi
Cây mua mọc rất nhiều ở các vùng đồi núi

Cách thu hoạch – sơ chế

Dược liệu muốn tốt thì khâu thu hái và sơ chế phải đúng, đó là điều Lão luôn dặn kỹ bà con.

Lá mua thường được hái quanh năm, tốt nhất là lúc cây đang xanh tốt, chưa quá già. Rễ thường đào vào mùa khô để tránh úng nước, còn quả thì thu khi đã chín.

Sau khi thu hái, rửa sạch đất cát, có thể dùng tươi hoặc phơi âm can cho khô tự nhiên. Tránh phơi nắng gắt vì dễ làm mất dược tính, nhất là với lá và rễ.

Tính vị – Quy kinh – Công năng theo Đông y

Theo y học cổ truyền, cây mua có vị chát, tính bình, quy vào các kinh can và đại tràng.

Vị chát có tác dụng sáp trường, cầm tả, làm săn se niêm mạc. Vì vậy, cây mua thường được dùng trong các chứng tiêu chảy kéo dài, lỵ mạn, đi ngoài phân lỏng nhiều lần.

Ngoài ra, cây mua còn có công năng thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm. Với những trường hợp viêm nhiễm ngoài da, mụn nhọt, lở ngứa, Đông y thường dùng lá mua giã đắp hoặc nấu nước rửa.

Tác dụng theo Y học hiện đại

Dưới góc nhìn y học hiện đại, trong cây mua có chứa nhiều tanin và một số hợp chất flavonoid.

Các hoạt chất này có tác dụng làm se niêm mạc, kháng khuẩn nhẹ và chống oxy hóa. Nhờ đó, cây mua hỗ trợ tốt trong việc giảm tiêu chảy, ức chế vi khuẩn đường ruột và làm dịu các tổn thương viêm.

Sự tương đồng này cho thấy kinh nghiệm dân gian và lý luận Đông y hoàn toàn có cơ sở khoa học, chỉ khác nhau ở cách gọi và cách diễn giải.

Các bài thuốc ứng dụng

Từ công năng của cây mua, ông cha ta đã ứng dụng vào nhiều bài thuốc đơn giản mà hiệu quả.

Hỗ trợ tiêu chảy, lỵ mạn

Dùng lá mua khô khoảng 10 đến 15 gram, sắc với nước uống trong ngày. Vị chát dễ uống, giúp làm săn ruột, giảm đi ngoài nhiều lần.

Viêm da, mụn nhọt, lở ngứa

Lá mua tươi rửa sạch, giã nát, đắp trực tiếp lên vùng da tổn thương. Hoặc nấu nước lá mua để rửa hằng ngày giúp giảm viêm và ngứa.

Hỗ trợ cầm máu nhẹ

Trong dân gian, rễ mua sao vàng, sắc uống được dùng khi có những vết chảy máu nhẹ, nhờ tính sáp giúp cầm máu tự nhiên.

Bài thuốc từ cây mua giúp giảm viêm da mụn nhọt
Bài thuốc từ cây mua giúp giảm viêm da mụn nhọt

Lưu ý kiêng kỵ

Cây mua tuy lành nhưng không phải ai dùng cũng giống ai.

Những người táo bón, cơ địa nhiệt nặng thì không nên dùng kéo dài vì vị chát dễ làm tình trạng bí đại tiện nặng hơn. Phụ nữ có thai hoặc người đang dùng thuốc điều trị đặc hiệu nên hỏi ý kiến thầy thuốc trước khi dùng.

Dưỡng sinh – Hỗ trợ kết hợp

Muốn dược liệu phát huy tốt, bà con cần kết hợp với lối sống điều hòa.

Khi dùng cây mua để hỗ trợ tiêu hóa, nên ăn uống thanh đạm, tránh đồ sống lạnh, dầu mỡ nhiều. Giữ bụng ấm, sinh hoạt điều độ để tỳ vị có điều kiện phục hồi.

Nếu bà con còn băn khoăn không biết mình có hợp dùng cây mua hay cần phối hợp thêm vị thuốc nào cho đúng thể trạng, có thể nhắn cho Lão qua Zalo 0972606773, Lão sẽ xem xét và tư vấn cụ thể theo từng người.

Cây mua không phải vị thuốc quý hiếm, nhưng quý ở chỗ biết dùng đúng lúc, đúng người. Đông y là vậy, không cầu kỳ hình thức, chỉ cần thuận tự nhiên và hiểu cơ thể mình. Mong rằng những chia sẻ này giúp bà con thêm một lựa chọn lành tính để chăm sóc sức khỏe từ gốc.

Lão Tuấn – Tinh hoa y học dân tộc

Chia sẻ bài viết mạng xã hội:
BS CKII. TTUT Lê Hữu Tuấn
BS CKII. TTUT Lê Hữu Tuấn

Lão gửi gắm đôi điều:

Đông y trị bệnh là khai thông khí huyết, điều hòa âm dương, dưỡng tạng phủ cho vững – có gốc mạnh thì ngọn mới bền!