Sâm Bố Chính

Lão vẫn nhớ hồi còn bé, mỗi lần trong nhà ai mệt lả, ăn uống kém, bà ngoại lại lôi ra mấy củ Sâm bố chính đỏ au, bảo: “Củ này quê mình quý lắm, bổ ngang bổ dọc, hợp người suy nhược”. Lớn lên theo nghề thuốc, Lão càng thấm cái tình của vị dược liệu quê mùa ấy – giản dị mà có duyên cứu người. Hôm nay, Lão kể bà con nghe trọn câu chuyện về Sâm bố chính, để ai cần thì biết đường dùng cho đúng.

Lão hiểu tiếng lòng của bà con mình, luôn mong mỏi có giải pháp toàn diện giúp phục hồi sức khỏe, cải thiện bền vững!

Vui lòng để lại thông tin, Lão liên hệ bà con hỏi thăm chi tiết:

Họ tên

Số điện thoại

Gửi tư vấn

Đặc điểm – Nguồn gốc dược liệu

Sâm bố chính còn gọi là Sâm báo, Sâm thổ hào, thuộc họ Cẩm quỳ. Cây thân thảo, lá mềm, hoa hồng phớt đẹp dịu như màu chiều vùng Trung Bộ. Bộ phận dùng chủ yếu là rễ – phình to, vỏ đỏ nâu, ruột trắng đục, ngọt nhẹ khi nhai.

Cây mọc nhiều ở Quảng Bình, Bình Thuận, Tây Nguyên – nơi đất cát pha, nắng gió khắc nghiệt nhưng lại hợp sức nuôi dưỡng vị thuốc này. Sâm càng trồng lâu năm, rễ càng giòn chắc, dược tính càng đậm.

Cách thu hoạch – sơ chế

Bà con trồng Sâm bố chính thường thu vào cuối mùa mưa, khi thân lá bắt đầu tàn nhưng rễ thì đầy dưỡng chất. Rễ đào lên phải rửa nhẹ tay để không trầy vỏ – vì lớp vỏ giữ nhiều hoạt chất nhất.

Sơ chế truyền thống gồm: thái lát – phơi âm can hoặc sấy nhẹ để giữ màu hồng đặc trưng. Có nơi lại tẩm mật ong rồi sấy, tạo thành vị Sâm thơm dẻo, dễ dùng mà tăng tính bổ khí.

Tính vị – Quy kinh – Công năng theo Đông y

Theo Nam dược cổ truyền, Sâm bố chính có vị ngọt, tính bình, quy vào các kinh Tỳ – Phế. Vị ngọt giúp bổ khí huyết, tính bình giúp điều hoà mà không gây nóng cũng chẳng làm lạnh người.

Công năng chính của Sâm bố chính gồm:

• Bổ khí – dưỡng huyết: Hợp cho người suy nhược, mệt mỏi, ăn uống kém. Đông y xem khí như “ngọn đèn” và huyết như “dầu đốt” – Sâm bố chính giúp hai thứ này đầy đặn lại.
• Nhuận phế – chỉ khái: Giúp người ho lâu, khô họng, phổi yếu do làm việc quá sức.
• Kiện tỳ – sinh tân: Hỗ trợ tiêu hoá, cải thiện ăn ngủ, bồi dưỡng sau ốm.

Cái hay của Sâm bố chính là tính ôn hòa, phù hợp nhiều thể trạng, dùng lâu không gây nặng bụng hay bốc hỏa như một số vị sâm khác.

Tác dụng theo Y học hiện đại

Nghiên cứu khoa học cho thấy Sâm bố chính chứa nhiều polysaccharid, chất nhầy và acid amin. Các hoạt chất này giúp tăng sức bền, kích thích miễn dịch, hỗ trợ phục hồi cơ thể sau mệt mỏi.

Một số thử nghiệm hiện đại ghi nhận tác dụng chống oxy hoá, bảo vệ tế bào gan, tăng sản xuất năng lượng ở mô cơ. Điều đó lý giải vì sao người yếu sức, mới ốm dậy, hay phải lao động nặng dùng Sâm bố chính lại mau hồi sức.

Các bài thuốc ứng dụng

1. Bồi bổ cơ thể – nâng đỡ khí huyết

Bài thuốc dân gian quen thuộc:

• Sâm bố chính 12g
• Hoàng kỳ 12g
• Đương quy 10g

Sắc uống ngày 1 thang. Bài này hợp người mới ốm dậy, mệt mỏi kéo dài, ăn ngủ kém. Sâm dưỡng khí – Đương quy bổ huyết – Hoàng kỳ nâng sức đề kháng, kết hợp rất lành.

2. Nhuận phế – giảm ho khan

Bà con hay ho khô, họng rát, dùng:

• Sâm bố chính 10g
• Sa sâm 10g
• Mạch môn 8g

Sắc uống ấm. Bộ ba này giúp phổi đỡ khô, giảm ho do lao lực hoặc thời tiết hanh.

3. Hỗ trợ tiêu hoá yếu – ăn uống kém

Kết hợp:

• Sâm bố chính 12g
• Bạch truật 10g
• Cam thảo 4g

Dùng khi tỳ vị suy, ăn chậm tiêu, người hay mệt sau bữa ăn.

Lưu ý kiêng kỵ

Sâm bố chính tuy lành nhưng không phải ai dùng cũng được. Người đang sốt cao, viêm nhiễm cấp, tiêu chảy do thấp nhiệt không nên dùng. Phụ nữ mang thai dùng phải có thầy thuốc kê liều phù hợp.

Lão dặn bà con: vị bổ thì phải “bổ đúng”, không vì nghe quảng cáo mà tự ý uống nhiều, dễ trệ tỳ – đầy bụng.

Dưỡng sinh – Hỗ trợ kết hợp

Để Sâm bố chính phát huy tác dụng, bà con nên giữ nếp sinh hoạt nhẹ nhàng: ăn chín – uống ấm, ngủ đủ giấc, tập thở sâu cho khí phế thông suốt. Nhiều người kết hợp Sâm bố chính pha trà với mật ong loãng, mỗi ngày một ly, giúp cơ thể hồi sức tốt.

Nếu bà con đang yếu mệt kéo dài, ăn không ngon, ngủ không sâu, có thể nhắn Lão qua Zalo 0972606773 để Lão xem mạch – xem tạng, rồi chỉ cách dùng Sâm bố chính đúng với cơ địa.

Cuộc đời thầy thuốc đôi khi chỉ cần thấy bà con khoẻ lại là đủ vui rồi. Mong rằng vị sâm mộc mạc này sẽ giúp ích, nhưng bà con cứ nhớ: dùng thuốc phải hợp người – hợp thời – hợp bệnh. Có gì băn khoăn, cứ hỏi Lão.

Lão Tuấn – Tinh hoa y học dân tộc