Biểu lý – luận trị

Bà con thân mến, hôm nay Lão lại muốn cùng bà con chia sẻ một chút về những phương pháp chữa bệnh từ lâu đời trong Y học cổ truyền, mà chúng ta vẫn đang học hỏi từ các bậc tiền nhân. Trong Đông y, có những phương pháp chữa trị đặc biệt, mà qua bao thế hệ vẫn giữ nguyên giá trị và ứng dụng hiệu quả trong thực tiễn. Nhắc đến những phương pháp này, ta không thể không nói đến những danh y lỗi lạc như Trương Trọng Cảnh, Lý Đông Viên, Lưu Hà Gian và Chu Đan Khê, những người đã để lại cho đời sau một kho tàng y học vô cùng quý giá.

“Ngoại cảm theo khuôn phép Trọng Cảnh, nội thương theo khuôn phép Đông Viên, nhiệt bệnh áp dụng phép Hà Gian, tạp bệnh áp dụng phép Đan Khê.” – Minh – Vương Luân “Minh y tạp trứ Y luận”.

Lão dạy bà con rằng, mỗi danh y lại có những sở trường riêng biệt, để ứng dụng vào từng loại bệnh lý khác nhau. Trương Trọng Cảnh, người sáng lập ra hệ thống biện chứng lục kinh, với “Thương hàn luận”, đã tổng kết cách trị ngoại cảm Thương hàn, mà đến nay vẫn là một tài liệu quý báu trong việc điều trị ngoại cảm. Vậy nên, khi nói đến bệnh ngoại cảm, ta nhớ ngay đến phương pháp của Trọng Cảnh, một phương pháp mạnh mẽ và nhanh chóng, như tướng quân ra trận, tấn công trực diện vào bệnh tật, đuổi tà khí ra ngoài cơ thể.

Lý Đông Viên lại là bậc thầy của phái bổ Thổ, sáng lập lý luận “nội thương Tỳ Vị, trăm bệnh sinh ra từ đó”. Ông là người giỏi trong việc chữa trị bệnh nội thương, đặc biệt là những chứng bệnh liên quan đến tỳ vị, nơi mà rất nhiều căn bệnh phát sinh. Vì vậy, khi đối diện với các chứng nội thương, ta thường phải theo khuôn phép của Đông Viên, điều trị từ từ, bổ dưỡng cơ thể, như một tể tướng đang điều hành công việc trong nội bộ, bình tĩnh và kiên trì.

Các phương pháp điều trị cũng khác biệt rõ rệt giữa bệnh ngoại cảm và bệnh nội thương. Ngoại cảm, như Trọng Cảnh đã chỉ ra, cần sự tấn công nhanh chóng và mạnh mẽ, để đẩy lùi tà khí, giúp cơ thể khôi phục nhanh chóng. Nhưng đối với nội thương, như Lý Đông Viên đã chỉ dạy, ta cần kiên nhẫn, bổ dưỡng chính khí, làm cho cơ thể phục hồi dần dần, không vội vàng, như một tướng văn, thận trọng trong mọi quyết định.

Còn khi ta gặp các chứng nhiệt bệnh, Hà Gian lại là người khai sáng phương pháp trị nhiệt rất hiệu quả. Đối với bệnh nhiệt, ta không thể vội vàng công hạ, mà phải đợi nhiệt bệnh thật sự thịnh hành, rồi mới sử dụng thuốc hạ, để tránh tổn hại đến chính khí. Chữa bệnh nhiệt, Lão thường dặn bà con phải thật sự cẩn thận, đừng vội vã mà làm tổn thương cơ thể.

Đan Khê, người sáng lập “Tứ pháp trị bệnh luận”, lại là bậc thầy trong việc chữa tạp bệnh, với phương pháp “Khí – Huyết – Đàm – Uất”. Ông chỉ ra rằng bệnh tật, đặc biệt là các chứng bệnh lâu dài, phần lớn xuất phát từ sự ứ trệ của khí huyết. Vì thế, khi chữa trị các bệnh này, ta cần phải mở ứ, thông khí huyết, giúp cơ thể phục hồi tự nhiên, không vội vàng, không công hạ quá mức.

Lão luôn tâm niệm rằng, trong Y học cổ truyền, điều trị bệnh không chỉ là dùng thuốc, mà còn là một quá trình dưỡng sinh, phục hồi cơ thể từ gốc, từ những yếu tố cơ bản nhất. Chúng ta phải hiểu rằng, chữa bệnh phải theo đúng nguyên lý, mỗi phương pháp có một mục đích và một cách thức riêng biệt. Chữa ngoại cảm như tướng võ, dùng sự tấn công mạnh mẽ để đuổi tà khí. Nhưng chữa nội thương, lại cần sự kiên nhẫn và chăm sóc tỉ mỉ, để cơ thể phục hồi từ từ.

Bà con cần lưu ý rằng mỗi người đều có một cơ địa khác nhau, vì vậy cách chữa trị cũng phải linh hoạt, không thể áp dụng một phương pháp cho tất cả. Đó là lý do tại sao chúng ta phải hiểu rõ cơ thể mình, lắng nghe cơ thể, và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Lão Tuấn – Tinh hoa y học dân tộc