Đậu Đen

Mỗi lần nhắc tới đậu đen, Lão lại nhớ hình ảnh nồi chè nghi ngút khói nơi góc bếp quê, vừa mộc mạc vừa ấm lòng. Hạt đậu nhỏ bé ấy không chỉ nuôi lớn bao thế hệ, mà trong Đông y còn được xem như một vị thuốc lành, âm thầm bồi bổ từ bên trong. Có những thứ càng giản dị càng quý, đậu đen là một ví dụ như thế.

Hôm nay, Lão ngồi đây kể với bà con câu chuyện trọn vẹn về dược liệu đậu đen, để hiểu cho đúng, dùng cho khéo, tránh lạm dụng mà vẫn giữ được cái tinh túy mà cha ông đã đúc kết.

Ảnh đại diện
Lão hiểu tiếng lòng của bà con mình, luôn mong mỏi có giải pháp toàn diện giúp phục hồi sức khỏe, cải thiện bền vững!

Vui lòng để lại thông tin, Lão liên hệ bà con hỏi thăm chi tiết:

Đặc điểm – Nguồn gốc dược liệu

Đậu đen còn gọi là hắc đậu, thuộc họ Đậu, là loại cây thân thảo quen thuộc khắp các vùng quê nước ta. Hạt đậu nhỏ, vỏ đen bóng, ruột trắng hoặc xanh nhạt, khi nấu lên có mùi thơm bùi rất đặc trưng.

Trong Đông y, bộ phận dùng chính là hạt chín phơi khô. Đậu đen được trồng rộng rãi ở Việt Nam và nhiều nước châu Á, dễ sống, hợp đất, hợp khí hậu, đúng kiểu cây thuốc sinh ra từ đời sống nông nghiệp lâu đời.

Đậu đen từ xa xưa đã được dùng rất phổ biến trong các gia đình
Đậu đen từ xa xưa đã được dùng rất phổ biến trong các gia đình

Cách thu hoạch – sơ chế

Đậu đen được thu hoạch khi quả đã già, hạt chắc, vỏ chuyển đen đều. Sau khi thu, bà con tách lấy hạt, phơi nắng nhẹ cho thật khô để tránh mốc.

Để làm dược liệu, đậu đen thường được sao khô hoặc sao cháy xém vỏ ngoài. Cách sao này giúp tăng tác dụng giải độc, lợi thủy, đồng thời giúp hạt đậu dễ bảo quản và dễ dùng trong các bài thuốc dân gian.

Tính vị – Quy kinh – Công năng theo Đông y

Theo y học cổ truyền, đậu đen có vị ngọt, tính bình, quy vào kinh Thận và Can. Vị ngọt giúp bổ dưỡng, tính bình nên dùng được lâu dài mà không gây thiên lệch âm dương.

Công năng chính của đậu đen là bổ thận, dưỡng huyết, lợi thủy, giải độc. Đông y ví thận như gốc rễ của sự sống, mà đậu đen lại có màu đen, đồng sắc với thận, nên thường được dùng để bồi bổ thận khí một cách nhẹ nhàng.

Lão vẫn hay nói với bà con, đậu đen giống như người bạn hiền, không làm điều gì quá mạnh, nhưng bền bỉ nâng đỡ cơ thể từ từ.

Tác dụng theo Y học hiện đại

Theo nghiên cứu hiện đại, đậu đen chứa nhiều protein thực vật, chất xơ, vitamin nhóm B, sắt, kali và các hợp chất chống oxy hóa như anthocyanin.

Những thành phần này giúp hỗ trợ tim mạch, cải thiện tiêu hóa, tăng cường chức năng thận và giúp cơ thể chống lại quá trình oxy hóa. Tây y nhìn nhận đậu đen như một thực phẩm chức năng tự nhiên, góp phần điều hòa chuyển hóa và nâng cao sức đề kháng.

Các bài thuốc ứng dụng

Từ nền tảng công năng ấy, đậu đen được ứng dụng linh hoạt trong nhiều bài thuốc dân gian.

Hỗ trợ bổ thận, dưỡng huyết

Đậu đen sao khô, nấu nước uống hàng ngày với lượng vừa phải. Cách này thường dùng cho người hay mệt mỏi, lưng gối yếu, tóc bạc sớm do thận khí suy.

Giải độc, mát gan

Đậu đen sao cháy, sắc lấy nước uống giúp hỗ trợ giải độc rượu bia, giảm cảm giác nóng trong, nổi mụn. Dân gian hay dùng cách này sau những ngày ăn uống thất thường.

Lợi tiểu, giảm phù nhẹ

Nấu cháo đậu đen loãng ăn ấm giúp hỗ trợ đào thải nước dư thừa trong cơ thể, thích hợp cho người hay bị phù nhẹ do chức năng thận suy yếu.

Đậu giúp giải độc mát gan, bổ thận dưỡng huyết
Đậu giúp giải độc mát gan, bổ thận dưỡng huyết

Lưu ý kiêng kỵ

Đậu đen tuy lành nhưng không phải ai dùng nhiều cũng tốt. Người tỳ vị hư hàn, hay lạnh bụng, tiêu chảy thì không nên dùng sống hoặc dùng quá nhiều.

Lão cũng dặn bà con, đậu đen không nên dùng chung với một số vị thuốc có tính bổ mạnh trong cùng thời điểm nếu chưa được tư vấn, để tránh làm giảm tác dụng của thuốc.

Dưỡng sinh – Hỗ trợ kết hợp

Để đậu đen phát huy tác dụng tốt hơn, bà con nên kết hợp với lối sống điều độ, ngủ sớm, hạn chế rượu bia và thức ăn cay nóng.

Có thể phối hợp đậu đen trong bữa ăn hàng ngày, nấu canh, nấu cháo, vừa là thực phẩm vừa là dưỡng sinh. Nếu bà con có bệnh nền cụ thể, Lão khuyên nên trao đổi kỹ để được hướng dẫn liều lượng và cách dùng phù hợp.

Ai đọc tới đây mà vẫn còn băn khoăn không biết cơ địa mình có hợp dùng đậu đen hay không, dùng thế nào cho đúng bệnh, đúng người, thì cứ mạnh dạn nhắn cho Lão qua Zalo 0972606773. Lão và anh em sẽ xem xét kỹ từng trường hợp, không dùng chung một cách cho tất cả.

Đậu đen là món quà của ruộng đồng, của tự nhiên, biết dùng thì nuôi dưỡng được sức khỏe lâu dài. Quan trọng vẫn là hiểu cơ thể mình, không chạy theo phong trào, không lạm dụng, để mỗi vị thuốc đều phát huy đúng giá trị của nó.

Lão Tuấn – Tinh hoa y học dân tộc.

Chia sẻ bài viết mạng xã hội:
BS CKII. TTUT Lê Hữu Tuấn
BS CKII. TTUT Lê Hữu Tuấn

Lão gửi gắm đôi điều:

Đông y trị bệnh là khai thông khí huyết, điều hòa âm dương, dưỡng tạng phủ cho vững – có gốc mạnh thì ngọn mới bền!