Bản đồ thuyết minh về hậu thiên trong cơ thể con người

Chữ Vỵ, theo quan niệm trong Y học cổ truyền, có nghĩa là “họp”, là nơi tất cả muôn vật trở về. Cũng như vậy, các tạng trong cơ thể đều nhờ vào sự thu nạp ở đó. Vỵ là nơi tiếp nhận và chứa đựng toàn bộ tinh hoa từ thức ăn, nước uống để cơ thể hấp thu và nuôi dưỡng. Đó là lý do tại sao Vỵ được coi là nền tảng vững chắc của hệ thống tiêu hóa. Và cũng từ đây, tất cả các chức năng của cơ thể đều phải nhờ vào sự hoạt động của Vỵ để phát huy tối đa.

Nói đến chữ Tỳ, trong y lý Đông y, chữ này mang ý nghĩa là “thấp” và nằm dưới Vỵ. Tỳ là bộ phận hỗ trợ Vỵ trong việc tiêu hóa thủy cốc. Mối quan hệ giữa Tỳ và Vỵ gắn bó mật thiết, như thể là đôi bạn đồng hành trong quá trình tiêu hóa. Vị trí của Tỳ, hơi lệch về bên hữu, chính là một sự phản ánh của chữ Điền (田) trong hình dạng chữ Tỳ. Tỳ ở bên phải, giúp chia sẻ chức năng của Vỵ, không để cơ thể bị thiếu hụt năng lượng cần thiết.

Lão Tuấn hay nói với bà con rằng: “Vỵ chứa thức ăn, nước uống, nhưng không thể tự một mình mà sống sót. Nó phải nhờ vào Tỳ để chuyển hóa, phân phối các chất dinh dưỡng trong cơ thể. Chúng ta có thể ví von Tỳ như người giữ cửa, chịu trách nhiệm đón nhận và phân loại thức ăn, nước uống để Vỵ không bị quá tải.” Chính vì thế, sự hài hòa trong chức năng của Tỳ và Vỵ đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc duy trì sức khỏe. Bất kỳ sự mất cân bằng nào giữa hai bộ phận này đều có thể dẫn đến các vấn đề tiêu hóa, từ đó ảnh hưởng đến sức khỏe toàn diện.

Về kích thước của Vỵ, nó lớn bằng một thước năm tấc, đường kính năm tấc, chiều dài khoảng một thước sáu tấc, nằm ngang và có hình dáng cong như hình cánh cung. Vỵ chứa được ba thăng năm đấu thủy cốc, nhưng cũng chỉ có thể tiêu hóa một lượng cơm hai đấu và nước một đấu năm thăng, đủ để duy trì các chức năng tiêu hóa cơ bản. Chính vì vậy, nếu bà con ăn uống quá độ hoặc không đúng cách, Vỵ sẽ nhanh chóng quá tải, dẫn đến các vấn đề như đầy bụng, khó tiêu, thậm chí là viêm loét dạ dày, trào ngược.

Tỳ, với hình dáng cong như lưỡi liềm, nằm chung một lớp màng với Vỵ, cũng có vai trò quan trọng trong việc vận hành hệ thống tiêu hóa. Tỳ giúp đẩy thức ăn từ Vỵ lên, nuôi dưỡng cơ thể và duy trì sức khỏe. Tỳ không chỉ nặng hai cân ba lạng mà còn rộng và hẹp hai tấc, dài năm tấc. Khi Tỳ hoạt động, nó giúp Vỵ không bị ứ đọng, giúp cơ thể luôn khỏe mạnh, năng động.

Lão Tuấn dặn bà con: “Dù Vỵ là nơi chứa đựng nhưng Tỳ mới là người thực sự làm việc để đảm bảo cơ thể có đầy đủ năng lượng. Vì vậy, khi Tỳ suy yếu, Vỵ cũng không thể hoạt động hiệu quả. Nếu bà con gặp phải các vấn đề như đầy bụng, chậm tiêu, hoặc hay mệt mỏi, thì có thể là do Tỳ không làm tốt chức năng của mình.”

Vậy làm sao để giữ cho Vỵ và Tỳ luôn khỏe mạnh? Lão Tuấn khuyên bà con nên duy trì chế độ ăn uống khoa học, tránh ăn uống thái quá, không để Vỵ phải làm việc quá sức. Đồng thời, chúng ta cần giúp Tỳ bằng cách ăn uống đều đặn, không ăn quá nhiều trong một bữa, ăn thức ăn dễ tiêu để giảm tải cho Tỳ và Vỵ. Những thói quen này, bà con có thể áp dụng mỗi ngày để duy trì sức khỏe lâu dài.

Lão Tuấn – Tinh hoa y học dân tộc