Ngải Cứu

Có những vị thuốc quen đến mức bà con coi như cỏ dại ven vườn, vậy mà khi cơ thể trái gió trở trời, đau bụng, lạnh người, đau khớp, lại chính nó âm thầm đứng ra đỡ đần. Ngải cứu là một vị như thế. Lão gặp ngải cứu từ thuở còn theo các cụ đi hái thuốc, mùi thơm hăng hắc ấy theo Lão suốt mấy chục năm làm nghề, để rồi càng dùng càng thấm cái hay của một vị thuốc bình dị mà sâu.

Ngải cứu không ồn ào, không phô trương. Nó làm việc lặng lẽ như bếp than hồng trong nhà, giữ ấm từ bên trong. Bà con hiểu đúng và dùng đúng ngải cứu, nhiều khi tránh được không ít phiền toái sức khỏe.

Ảnh đại diện
Lão hiểu tiếng lòng của bà con mình, luôn mong mỏi có giải pháp toàn diện giúp phục hồi sức khỏe, cải thiện bền vững!

Vui lòng để lại thông tin, Lão liên hệ bà con hỏi thăm chi tiết:

Đặc điểm – Nguồn gốc dược liệu

Trước khi bàn tới công dụng, Lão muốn bà con nhận mặt cho đúng cây ngải cứu đã. Đây là cây thân thảo, sống lâu năm, cao chừng nửa mét đến hơn một mét, thân có lông mịn, lá xẻ lông chim, mặt trên xanh sẫm, mặt dưới trắng bạc như phủ phấn.

Ngải cứu có mùi thơm hắc đặc trưng, vò lá thấy tinh dầu bám tay rất rõ. Cây mọc hoang và được trồng nhiều ở khắp các vùng quê nước ta, từ bờ ruộng, ven vườn cho tới các vườn thuốc gia đình.

Ngải cứu là vị thuốc mọc quen thuộc trong vườn nhà
Ngải cứu là vị thuốc mọc quen thuộc trong vườn nhà

Cách thu hoạch – sơ chế

Biết cây rồi thì thu hái sao cho đúng lúc cũng quan trọng không kém. Ngải cứu nên hái khi cây đang phát triển mạnh, chưa ra hoa rộ, lúc ấy tinh dầu và dược tính còn đầy.

Thường người ta cắt phần thân lá trên, bỏ gốc già. Sau khi hái về, rửa sạch đất cát, có thể dùng tươi hoặc phơi âm can cho khô, tránh nắng gắt để không bay mất tinh dầu.

Tính vị – Quy kinh – Công năng theo Đông y

Đây là phần cốt lõi mà bà con cần nắm. Theo Đông y, ngải cứu có tính ôn, vị cay đắng, đi vào các kinh Can, Tỳ và Thận. Nói nôm na, ngải cứu là vị thuốc ấm, chuyên làm ấm từ trong ra ngoài.

Công năng chính của ngải cứu là ôn kinh tán hàn, hành khí hoạt huyết, chỉ thống và an thai. Khi cơ thể bị lạnh, khí huyết ngưng trệ, đau nhức sinh ra, ngải cứu như ngọn lửa nhỏ giúp làm tan cái lạnh ấy.

Lão hay ví ngải cứu như người nhóm bếp. Bếp có ấm thì nồi niêu mới sôi, khí huyết có thông thì cơ thể mới nhẹ nhàng.

Tác dụng theo Y học hiện đại

Nhìn dưới góc độ hiện đại, ngải cứu chứa nhiều tinh dầu và các hoạt chất có tác dụng kháng viêm, giảm đau, chống co thắt và hỗ trợ tuần hoàn máu.

Một số nghiên cứu cho thấy ngải cứu có khả năng ức chế vi khuẩn, giảm đau cơ trơn, giúp điều hòa hoạt động của hệ tiêu hóa và tử cung. Điều này cũng phần nào lý giải vì sao Đông y từ xưa đã dùng ngải cứu cho các chứng đau bụng do lạnh, đau kinh hay đau nhức xương khớp.

Các bài thuốc ứng dụng

Từ lý thuyết tới thực hành, ngải cứu được dùng rất linh hoạt. Tùy mục đích mà cách dùng khác nhau, không phải cứ dùng nhiều là tốt.

Hỗ trợ đau nhức xương khớp do lạnh

Ngải cứu tươi giã nát, sao nóng với chút muối, bọc vào khăn rồi chườm lên chỗ đau. Cách này giúp làm ấm, giảm đau, nhất là những ngày mưa lạnh.

Hỗ trợ đau bụng, rối loạn tiêu hóa do hàn

Có thể dùng ngải cứu tươi nấu canh với trứng gà, ăn lúc còn ấm. Món ăn vừa là thức ăn, vừa là thuốc, phù hợp với người bụng hay lạnh, dễ đau âm ỉ.

Hỗ trợ điều hòa kinh nguyệt

Ngải cứu phơi khô, sắc nước uống liều vừa phải trước kỳ kinh vài ngày, giúp khí huyết lưu thông. Trường hợp này cần dùng có chừng mực và theo dõi cơ thể.

Ngải cứu rất nổi tiếng trong giảm đau nhức xương khớp
Ngải cứu rất nổi tiếng trong giảm đau nhức xương khớp

Lưu ý kiêng kỵ

Ngải cứu tuy lành nhưng không phải ai cũng dùng tùy tiện. Người có cơ địa nhiệt, hay nóng trong, táo bón, miệng khô khát nhiều thì không nên dùng thường xuyên.

Phụ nữ mang thai muốn dùng ngải cứu cần có chỉ dẫn cụ thể, không tự ý dùng liều cao hay kéo dài.

Dưỡng sinh – Hỗ trợ kết hợp

Dùng ngải cứu sẽ hiệu quả hơn nếu bà con biết kết hợp dưỡng sinh. Giữ ấm cơ thể, nhất là vùng bụng và lưng, ăn uống điều độ, tránh đồ lạnh sống là điều Lão vẫn dặn đi dặn lại.

Ngoài ra, xông hơi nhẹ bằng lá ngải cứu, kết hợp thở sâu chậm rãi cũng giúp cơ thể thư giãn, khí huyết lưu thông tốt hơn.

Nếu bà con muốn dùng ngải cứu theo hướng bài bản, phù hợp thể trạng từng người, có thể nhắn qua Zalo 0972606773, Lão sẽ xem kỹ rồi dặn dò cụ thể, tránh dùng theo cảm tính.

Kết lại, ngải cứu là vị thuốc quý ở chỗ giản dị. Hiểu đúng, dùng đúng, nó sẽ âm thầm nâng đỡ sức khỏe cho bà con qua từng bữa ăn, từng thang thuốc nhỏ. Lão mong bà con trân trọng những vị thuốc quanh mình, bởi đôi khi cái quý lại nằm ngay trong vườn nhà.

Lão Tuấn – Tinh hoa y học dân tộc.

Chia sẻ bài viết mạng xã hội:
BS CKII. TTUT Lê Hữu Tuấn
BS CKII. TTUT Lê Hữu Tuấn

Lão gửi gắm đôi điều:

Đông y trị bệnh là khai thông khí huyết, điều hòa âm dương, dưỡng tạng phủ cho vững – có gốc mạnh thì ngọn mới bền!