Cách chế thuốc

Bà con mình ơi, trong nghề thuốc, có những điều tưởng nhỏ nhưng lại là cái gốc để làm nên hiệu quả. Lão còn nhớ thời làm quân y trên rẻo cao, thuốc men khan hiếm, nhiều khi chỉ có nắm lá rừng mà phải xoay xở đủ đường. Nhưng dù có thiếu thứ gì, Lão luôn dặn mình: thuốc không chế đúng thì dù quý mấy cũng thành vô dụng. Còn chế cho khéo, cỏ cây bình dị cũng hóa thần dược cứu người.

Lão hiểu tiếng lòng của bà con mình, luôn mong mỏi có giải pháp toàn diện giúp phục hồi sức khỏe, cải thiện bền vững!

Vui lòng để lại thông tin, Lão liên hệ bà con hỏi thăm chi tiết:

Họ tên

Số điện thoại

Gửi tư vấn

Hỏa chế – Dụng lửa mà dưỡng tính thuốc

Hỏa là thứ dữ, nhưng biết dùng thì nó chính là tay chân đắc lực của người làm thuốc. Có bốn cách hỏa chế phổ biến:

• Nung: Bọc thuốc bằng đất hoặc bột mì, rồi cho vào lửa mà nung đỏ. Cách này thường dùng để khử độc, tiêu bỏ tạp chất, đưa tính ôn ấm vào thuốc.
• Chấy: Ngâm thuốc với nước hoặc rượu, đổ cả vào nồi đất, đun lửa ở ngoài. Phép này giúp thuốc thấm đều, giữ được tính dược nhưng làm giảm khí táo bạo.
• Nướng: Đặt thuốc lên than hồng, để lửa tiếp xúc trực tiếp, giúp tán hàn, khai khiếu, trừ thấp.
• Sao: Rang thuốc trên chảo nóng, có thể sao vàng, sao cháy, sao tẩm với các phụ liệu như rượu, muối, gừng tùy mục đích dẫn thuốc vào kinh.

Ngoài ra còn có:

• Lùi: Vùi thuốc vào tro nóng – kiểu làm này rất đặc biệt, giúp giữ nguyên dược tính mà đưa hơi đất thấm sâu.
• Hong: Phơi thuốc gần lửa để ráo nước, tránh mốc.
• Sấy: Sao sơ qua, rồi dùng nhiệt còn lại trong nồi để làm khô thuốc, tránh cháy, giữ khí thuốc.

Thủy chế – Dùng nước mà gột rửa tạp khí

Thủy chế như tắm rửa cho thuốc – sạch sẽ rồi mới tính chuyện dùng.

• Ngâm: Tẩm thuốc trong nước hoặc rượu để mềm, dễ cắt thái và kích hoạt dược tính.
• Giầm: Dùng rượu nóng giầm thuốc, giúp loại bỏ chất bẩn, làm ấm vị thuốc.
• Tẩy: Dùng nước hoặc rượu để rửa qua thuốc, nhất là các vị dễ gây kích ứng hoặc có tính độc.

Thủy hỏa hợp chế – Hợp nước lửa mà tinh luyện

Đây là cách vừa có thủy vừa có hỏa, gồm hai lối:

• Chưng cách thủy: Giữ nguyên khí thuốc, làm dịu tính táo.
• Nấu: Dùng nước nấu trực tiếp – thường để làm cao, cô đặc thành phẩm.

Lựa cách chế – Tùy thuốc, tùy bệnh, tùy cơ địa

Lão dặn rồi, mỗi cách chế đều có lý. Không phải tùy tiện muốn sao là sao, muốn nướng là nướng. Thuốc phải đi đúng đường, đến đúng nơi, mới phát huy được hết cái công dụng vốn có.

• Muốn thuốc phát tán tà khí – chế với gừng sống.
• Muốn dẫn thuốc vào thận, làm mềm chất rắn – chế với muối.
• Muốn tiêu đau ở can – chế với giấm.
• Muốn cho thuốc đi xuống, không nóng bốc – chế với đồng tiện (nước tiểu trẻ con).
• Muốn điều hòa tỳ vị, bớt ráo – chế với nước vo gạo.
• Muốn nhuận táo, sinh huyết – chế với bột sữa.
• Muốn bổ khí chậm rãi, ngọt lành – chế với mật ong.
• Thuốc bổ trung tiêu thì hấp với đất vách.
• Muốn làm dịu thuốc mạnh – dùng bột mì để sao chế.
• Giải độc, làm thuốc êm dịu – ngâm với nước đậu đen hay cam thảo.

Thuốc không chỉ là vị, mà là hình

Chế thuốc xong rồi, cũng còn phải tính đến cách dùng. Lão nói rõ cho bà con dễ hình dung:

• Hoàn: Là thuốc viên, uống chậm, thấm sâu – thường dùng khi chữa gốc, bổ khí huyết.
• Tán: Là thuốc bột, tác dụng nhanh, hay dùng khi cần cấp cứu chứng cấp.
• Thang: Là thuốc sắc, công năng mạnh, tẩy rửa tốt – hợp với bệnh lâu ngày.
• Cao: Cô đặc, dùng cho người hư yếu, cần bổ sung lâu dài.

Tùy vào vị trí bệnh mà kích thước thuốc viên cũng khác:

• Thượng tiêu – viên nhỏ như hạt đậu.
• Trung tiêu – viên bằng hạt đậu xanh.
• Hạ tiêu – viên to bằng ngón tay út.

Muốn viên dễ tan thì dùng rượu dấm. Muốn dễ tiêu thì dùng hồ bột gạo. Muốn đi chậm mà chắc thì dùng mật ong. Muốn đi nhanh mà không hại khí vị – thì dùng sáp ong.

Lời căn dặn

Lão hay bảo học trò: học thuốc là học cả tâm – cả tay. Làm thầy thuốc, cái tâm phải sáng, cái tay phải chắc. Một vị thuốc – từ lá cỏ đến rễ cây – nếu biết chế, biết dùng, thì là cứu nhân độ thế. Còn làm qua loa, thì thuốc quý đến đâu cũng thành vô nghĩa.

Nếu bà con đang dùng thuốc mà chưa thấy hiệu quả, có thể thuốc chưa được chế biến đúng cách, hoặc chưa phù hợp thể trạng. Cứ mạnh dạn liên hệ với Lão, gửi qua Zalo 0972.606.773 hoặc nhắn trên Messenger Lão Tuấn, Lão sẽ xem giúp, góp ý, chỉ dẫn tận tình.

Lão Tuấn – Tinh hoa y học dân tộc