Thuyết Thăng-Giáng-Phù-Trầm

Trong cái dòng chảy không ngừng nghỉ của vạn vật, khí trời và khí đất như hai dòng chảy song song, tương sinh mà cũng tương khắc. Trời lấy khí dương để sinh, khí âm để trưởng, trong khi đất lấy khí dương để giảm bớt, khí âm để cất chứa. Đây là mối quan hệ vận hành tự nhiên của vạn vật, mà trong đó, mọi thứ đều có lý do, có sự vận hành theo mùa, theo tháng, theo ngày. Những quy luật ấy đã được ghi lại trong Nội kinh, một kho tàng y học cổ truyền của cha ông, mà hôm nay Lão Tuấn muốn chia sẻ với bà con.

Khí trời bắt đầu vượng từ giờ Dần – chính là thời điểm Thiếu dương bắt đầu phát sinh từ dưới đất, khí âm từ lòng đất thăng lên, đem lại sự sống cho cỏ cây. Lúc này, mùa xuân đến, những nhành lá xanh non bắt đầu vươn mình ra ngoài, báo hiệu sự sống mãnh liệt. Cũng như khí trời thăng, khí đất bắt đầu vượng từ giờ Thân, từ khi ngày Lập Thu tới, khí của Thái âm mới hoàn toàn phát triển, từ trời giáng xuống đất, làm cho tất cả các loài vật giảm sút sự sống. Lúc này, khí âm đã bắt đầu chiếm ưu thế, cây cối cũng bắt đầu héo tàn.

Và rồi đến mùa đông, khí của Thiếu âm lại phục dưới đất, khiến cho đất nứt ra, nước đóng thành băng. Đất lạnh giá, nhưng lại chính là nơi để khí âm trú ngụ, giúp cất chứa sự sống trong suốt mùa đông lạnh lẽo, để đến mùa xuân lại bắt đầu một vòng quay mới. Tương tự, trong cơ thể con người, khí huyết cũng vận hành theo chu kỳ như vậy. Hít thở, ăn uống, cũng giống như việc khí trời thăng giáng, theo một quy luật của tự nhiên.

Nhưng nếu khí của Tỳ, Vị bị tổn thương, khi không thăng lên được, đó chính là lúc mà các bệnh tật bắt đầu sinh ra. Chính khí của Tỳ không thể phát triển được như nó cần, mọi quy luật thăng giáng trở nên mất cân bằng, như mùa thu mà không có mùa xuân. Lúc ấy, cơ thể sẽ mất đi khả năng tự chữa lành, không thể vận hành theo vòng tuần hoàn tự nhiên. Những bệnh như tỳ hư, khí trệ, khí huyết không lưu thông, đó chính là hệ quả của sự mất cân bằng này. Và rồi, mọi thứ sẽ trở nên tồi tệ, nếu như không được điều chỉnh đúng đắn.

Lão Tuấn muốn bà con nhớ rằng, việc nuôi dưỡng cơ thể không chỉ dựa vào thuốc, mà là một quy trình cân bằng với tự nhiên. Nếu khí của cơ thể không thể phát lên, hoặc không thể giáng xuống đúng lúc, thì đó chính là lúc khí huyết trong cơ thể bị tắc nghẽn. Các bài thuốc Đông y sẽ giúp điều hòa khí huyết, giúp khí thăng giáng một cách hợp lý. Như những bài thuốc hỗ trợ khí huyết, phục hồi Tỳ, Vị, từ đó đưa cơ thể trở lại trạng thái cân bằng. Các bài thuốc như Tứ quân tử thang, hoặc Bổ trung ích khí thang, đều có tác dụng giúp khí huyết được lưu thông, cơ thể khỏe mạnh hơn, để tránh khỏi những chứng bệnh mãn tính như thấp nhiệt, táo bón, suy nhược cơ thể.

Lão Tuấn – Tinh hoa y học dân tộc