Bạc Hà

Ngày còn nhỏ, mỗi khi trong người nóng sốt hay nghẹt mũi, Lão lại được mẹ hái mấy ngọn bạc hà ngoài vườn, vò nhẹ rồi pha vào bát nước ấm. Hương thơm the mát ấy như một làn gió lùa qua xoang mũi, làm người tỉnh táo hẳn. Bạc hà tưởng bình dị vậy thôi, mà từ xưa đến nay vẫn được Đông y trọng dụng, như một vị thuốc mở lối, giúp giải biểu, thông khiếu, làm nhẹ đầu nhẹ ngực.

Bà con mình dùng bạc hà nhiều trong đời sống, nhưng không phải ai cũng hiểu hết “tính nết” của nó. Lão xin thủ thỉ đôi điều, để mỗi lần bà con dùng đến, là dùng đúng – dùng hay – dùng an tâm.

Lão hiểu tiếng lòng của bà con mình, luôn mong mỏi có giải pháp toàn diện giúp phục hồi sức khỏe, cải thiện bền vững!

Vui lòng để lại thông tin, Lão liên hệ bà con hỏi thăm chi tiết:

Họ tên

Số điện thoại

Gửi tư vấn

Đặc điểm – Nguồn gốc dược liệu

Bạc hà còn gọi là *Bạc hà diệp*, thuộc họ Hoa môi. Cây thân thảo, cao chừng gang tay người lớn, thân vuông, lá mọc đối, khi vò tỏa mùi thơm mát đặc trưng. Hoa màu tím nhạt, kết thành cụm nhỏ ở ngọn.

Cây ưa khí hậu mát, đất tơi xốp, được trồng nhiều ở miền Bắc nước ta. Bộ phận dùng làm thuốc chủ yếu là thân và lá trên mặt đất, hái lúc cây đang xanh tốt, tinh dầu đậm nhất.

Cách thu hoạch – sơ chế

Bạc hà nên thu vào đầu mùa hè – khi nắng chưa quá gắt và tinh dầu đạt độ thơm cao. Bà con chỉ cần cắt phần thân lá, rửa sạch, phơi trong bóng râm cho đến khi khô giòn.

Khi sao hoặc phơi phải tránh ánh nắng mạnh để tinh dầu không bị bay hơi mất. Cất nơi kín gió, tránh ẩm để bạc hà giữ được độ the và dược tính.

Tính vị – Quy kinh – Công năng theo Đông y

Bạc hà có tính mát, vị cay, quy vào phế – can kinh. Đông y dùng bạc hà như một làn gió nhẹ thổi tan lớp uất trệ bên ngoài.

Công năng chính:

• Phát tán phong nhiệt: Khi cơ thể bị “phong nhiệt” ập đến – biểu hiện như sốt, đau đầu, họng rát – bạc hà giúp mở lỗ chân lông, đẩy tà khí thoát ra ngoài.
• Thanh lợi đầu mặt: Cảm giác đầu nặng, mắt mờ, xoang bí, hoặc miệng đắng… đều thuộc vùng “khai khiếu”. Bạc hà giúp gióng gọn đường khí, cho đầu óc minh mẫn lại.
• Lợi hầu họng: Vị cay thơm giúp tán ứ, giảm nuốt vướng, giảm viêm nhiễm nhẹ vùng hầu họng.
• Sơ can giải uất: Khi tinh thần bí bách, dễ cáu gắt, khí không điều hòa – bạc hà giúp làm dịu, giúp khí can thư giãn.

Tác dụng theo Y học hiện đại

Trong bạc hà có nhiều tinh dầu – đặc biệt là menthol, menthone, và một số flavonoid. Những hoạt chất này được khoa học xác nhận có tác dụng:

• Giảm đau – giảm viêm nhờ cơ chế làm mát, gây tê niêm mạc nhẹ.
• Giãn cơ trơn đường hô hấp: giúp thở dễ hơn khi nghẹt mũi, co thắt nhẹ.
• Kháng khuẩn – kháng virus ở mức độ vừa phải.
• Kích thích tiêu hóa, giảm đầy hơi, buồn nôn.

Khi đối chiếu Đông – Tây y, ta thấy bạc hà đúng là vị thuốc “hai trong một”: vừa thông khí, vừa làm mát, lại giúp khoan khoái đầu ngực.

Các bài thuốc ứng dụng

Bạc hà được dùng trong nhiều tình huống thường gặp. Lão kể vài ứng dụng dân gian – Đông y mà bà con có thể hình dung dễ hơn.

Giải cảm – sốt nhẹ – đầu nặng

• Bạc hà 6g, kinh giới 6g, cúc tần 8g, sắc uống ấm giúp thông mồ hôi, giảm sốt nhẹ.
• Hoặc chỉ cần nắm bạc hà tươi hãm như trà, uống từng ngụm nhỏ.

Nghẹt mũi – viêm xoang cấp

• Bạc hà 4g, tía tô 6g, gừng 2 lát, hãm 10 phút. Hơi nước thơm giúp thông mũi, giảm căng đầu.

Đầy bụng – khó tiêu

• Bạc hà 3g, trần bì 4g, sa nhân 2g, sắc 1 bát uống sau ăn.

Miệng đắng – uất khí

• Bạc hà 4g, hương phụ 6g, cam thảo 2g, dùng khi trong người bí bách, dễ cáu gắt.

Lưu ý kiêng kỵ

Bạc hà mát và tán, nên bà con đang ra mồ hôi nhiều, cơ thể suy nhược, hoặc người âm hư (hay nóng trong, miệng khô) thì không nên dùng quá mức.

Trẻ nhỏ dưới 3 tuổi hạn chế dùng tinh dầu bạc hà trực tiếp vì dễ kích ứng mạnh. Phụ nữ cho con bú nếu dùng nhiều có thể giảm tiết sữa.

Dưỡng sinh – Hỗ trợ kết hợp

Lão vẫn dặn bà con rằng: Dùng thuốc hay đến đâu cũng cần dưỡng sinh đi cùng. Với bạc hà, bà con có thể:

• Hãm chút trà bạc hà ấm sau bữa ăn giúp nhẹ bụng, dễ thở.
• Xông mặt cùng bạc hà – tía tô khi mới chớm cảm.
• Kết hợp với gừng khi bụng lạnh; với hoa cúc khi nóng trong, đau đầu.

Nếu bà con muốn dùng bạc hà trong một liệu trình chữa bệnh cụ thể (xoang – ho – cảm – tiêu hóa…), cứ nhắn Lão qua Zalo 0972606773, Lão sẽ xem cơ địa từng người để dặn cho đúng liều – đúng phép.

Bạc hà tuy nhỏ bé nhưng là vị thuốc biết “làm mát lòng người”. Bà con hiểu được tính vị rồi, dùng sẽ càng hiệu quả và an toàn hơn. Mong bà con luôn giữ thói quen lắng nghe cơ thể, đừng đợi bệnh nặng mới lo.

Lão Tuấn – Tinh hoa y học dân tộc