“Thông thì bất thống – Thống thì bất thông”: Đạo lý gốc để hiểu được mọi chứng đau trong cơ thể

Câu này tưởng như dễ hiểu, nhưng lại là chìa khóa giải thích hầu hết các chứng đau trong cơ thể. 

1. “Thống” và “Thông” là gì?

“Thống” nghĩa là đau, tức là khi khí huyết bị bế tắc, không lưu thông, sinh ra những cảm giác đau đớn, nhức mỏi, co rút, buốt nhói hoặc nặng nề.

 “Thông” là thông suốt, tức là khi khí huyết lưu thông đều đặn, không có sự tắc nghẽn, thì sẽ không có cảm giác đau.

Vậy nên, câu nói “Thông thì không đau, đau tức là không thông” chính là cách khẳng định: Tất cả những cơn đau đều do khí huyết không lưu thông.

2. Vì sao lại tắc nghẽn khí huyết?

Theo Y học cổ truyền, có ba nguyên nhân chính khiến khí huyết không thể lưu thông được. Bao gồm:

Phong, Hàn, Thấp, Nhiệt xâm nhập: Khi cơ thể bị nhiễm lạnh, ẩm ướt, hoặc gặp phải gió độc, cơ thể sẽ co mạch, co cơ để phản ứng, khiến khí huyết trì trệ, dẫn đến đau nhức.

Khí huyết suy yếu: Người cao tuổi, làm việc quá sức, ăn uống không đủ chất trong thời gian dài sẽ khiến khí huyết không đủ để vận hành, từ đó gây ứ trệ, đau nhức.

Ngoại lực – chấn thương: Những va chạm, té ngã gây ra sự tụ máu, khí huyết không lưu thông được, dẫn đến cơn đau dữ dội và có thể kèm theo sưng, nóng.

3. Những chứng đau điển hình từ nguyên lý “bất thông”

• Đau lưng, mỏi gối: Khí huyết không nuôi dưỡng được vùng xương cùng, thận yếu không giữ được gân cốt, gây đau mỏi.
• Đau đầu căng trán: Can khí uất kết, khí huyết không lưu thông, tạo sự uất kết ở vùng đầu gây đau nhức.
• Đau bụng co thắt do lạnh: Hàn khí xâm nhập vào vùng tỳ vị, khiến khí huyết tắc nghẽn, gây đau bụng co thắt.
• Đau khớp, tê buốt do phong thấp: Phong, hàn, thấp gây tắc nghẽn kinh lạc, làm khí huyết không tới được nơi cần thiết để nuôi dưỡng, gây đau khớp.

4. Làm sao để “thông”, để hết “thống”?

Làm ấm, làm thông kinh lạc:

• Chườm ngải cứu, rang một nắm ngải cứu, bọc trong khăn rồi chườm lên vùng bị đau trong khoảng 20 phút.
• Xoa bóp nhẹ nhàng tay chân để kích thích khí huyết lưu thông.
• Tắm nước gừng, ngâm chân với muối – giúp đẩy hàn khí ra ngoài.

Bổ khí huyết, dưỡng tạng phủ:

• Ăn uống điều độ, tăng cường ăn cháo gạo lứt, hạt sen, kỷ tử giúp dưỡng khí huyết.
• Ngủ đủ giấc, tập khí công, vận động nhẹ nhàng để hỗ trợ tuần hoàn máu.

Dùng thảo dược đúng thể bệnh:

• Đau do hàn: Dùng quế chi, gừng khô, độc hoạt.
• Đau do huyết ứ: Dùng đương quy, xuyên khung, hồng hoa.
• Đau do khí trệ: Dùng trần bì, hậu phác, chỉ thực.

* Đôi lời Lão Tuấn gửi đến bà con:

Cơ thể con người như một dòng sông, nước chảy thì cây cối xanh tươi, nhưng khi có chỗ tắc nghẽn thì sinh ra rác rưởi, hôi thối, đục ngầu. Khí huyết trong cơ thể cũng vậy – khi thông thì khỏe mạnh, khi tắc thì sinh bệnh. 

Hiểu được nguyên lý “thống do bất thông,” bà con sẽ biết cách lắng nghe cơ thể mình, nhận ra đâu là điểm tắc nghẽn và khai thông nó, không nên vội vã uống thuốc mà quên đi dưỡng khí huyết đều đặn, thông suốt.

Lão Tuấn - Trung tâm Thuốc Dân Tộc