Tứ quân tử thang

Bà con thân mến, Lão thấy nhiều người đến gặp Lão than phiền bụng dạ cứ yếu, ăn uống hay đầy bụng, tiêu hóa không tốt. Tưởng là chuyện nhỏ, nhưng thật ra, đây là dấu hiệu của tỳ vị hư nhược, khí huyết kém. Trong Đông y, tỳ vị chính là nền tảng của vận hóa, là trung tâm nấu cơm cho cơ thể. Nếu tỳ vị yếu, thì ăn vào không hấp thu, cơ thể mỏi mệt, da dẻ xanh xao, lâu ngày dễ sinh bệnh.

Để kiện tỳ, ích khí, dưỡng vị, Lão thường dùng bài Tứ vị thang hay còn gọi là Kiện tỳ ích khí thang. Thành phần gồm:

• Nhân sâm hoặc Đảng sâm 8 – 12g
• Phục linh 12g
• Bạch truật 8 – 12g
• Chích thảo 4 – 8g

Cách dùng: Tán bột mịn, mỗi lần uống 8 – 12g, sắc nước uống, hoặc làm thuốc thang. Bài thuốc này hợp lại có vị ngọt ôn, giúp ích khí, kiện tỳ, dưỡng vị. Nhân sâm hay Đảng sâm là chủ dược, giúp bổ trung, dưỡng vị; Bạch truật và Phục linh hỗ trợ kiện tỳ, hóa thấp; Cam thảo bổ trung, hòa vị. Nhìn chung, đây là bài thuốc gốc, nền tảng để bà con cải thiện tỳ vị hư nhược.

Lão hay gặp trường hợp tỳ vị hư nhược đi kèm khí trệ, biểu hiện ợ hơi, vùng thượng vị đầy tức. Khi ấy, Lão gia thêm Trần bì để lý khí hóa trệ – gọi là Dị công tán, giúp lưu thông khí trệ, ăn uống dễ tiêu. Trường hợp viêm phế quản mạn tính, tỳ khí hư có đàm thấp, ho đàm trắng, khó thở, Lão gia thêm Trần bì, Bán hạ chế, gọi là Lục quân tử thang, giúp lý khí hóa đàm, giảm ho. Nếu tỳ vị khí hư kèm hàn thấp, bụng đầy đau, ợ hơi, tiêu chảy, rêu lưỡi trắng dày nhớt, Lão gia Trần bì, Chế Bán hạ, Mộc hương, Sa nhân, gọi là Hương sa lục quân tử thang, dùng cho viêm loét dạ dày, hành tá tràng thể hư hàn có kết quả tốt.

Lão dặn bà con, trong quá trình dùng thuốc, cần quan sát cơ thể, ăn uống điều độ, tránh thức ăn quá lạnh hoặc dầu mỡ, kết hợp thói quen sinh hoạt lành mạnh. Chỉ khi kết hợp tất cả, bài thuốc mới phát huy tác dụng tối ưu, giúp trung tiêu vững chắc, khí huyết lưu thông, cơ thể khỏe mạnh.

Lão Tuấn – Tinh hoa y học dân tộc