Thoái hóa khớp vai: Nguyên nhân, triệu chứng y học cổ truyền

Bà con thân mến,

Lão gặp không ít người đến phòng khám trong tình trạng cánh tay bên vai giơ lên khá khó khăn, đau âm ỉ cả ngày lẫn đêm, mặc áo cũng khó, chải đầu thì không nổi. Thoái hóa khớp vai – tưởng là bệnh của tuổi già, mà nay người mới ngoài 40 cũng đã “đụng phải”. Vậy đâu là gốc rễ? Làm sao phòng tránh và xử lý cho đúng? Lão xin kể cho bà con nghe từ góc nhìn Y học cổ truyền.

Nguyên nhân theo Y học cổ truyền

Trong Đông y, khớp vai thuộc phạm vi chứng “Tý” – tức là tắc nghẽn kinh lạc do phong – hàn – thấp – nhiệt xâm phạm. Nhưng nguyên nhân sâu xa hơn, Lão thấy chủ yếu đến từ hai căn nguyên:

• Thận hư – Can huyết bất túc: Thận chủ cốt, can chủ cân. Khi thận yếu thì xương dễ tổn, can huyết không đầy thì gân kém dẻo dai. Vai là nơi quy tụ nhiều gân cơ, thiếu dưỡng lâu ngày sẽ thoái hóa.
• Phong hàn thấp tà nhập kinh lạc: Người lao động nặng, dầm mưa gió, hoặc làm việc trong môi trường điều hòa lạnh lâu ngày khiến phong hàn dễ xâm nhập, gây tê mỏi, cứng khớp, lâu ngày sinh thoái hóa.

Lão hay nhắc: “Đừng chủ quan với cái lạnh, nhất là sau khi tắm hay lúc trời trở gió. Hàn tà một khi thấm vào vai gáy thì như gốc tre già – cứng mà dễ gãy.”

Triệu chứng thường gặp

Bà con bị thoái hóa khớp vai thường thấy những biểu hiện sau:

1. Đau âm ỉ vùng vai, lan xuống cánh tay, tăng khi vận động, giảm khi nghỉ.
2. Khó cử động, nhất là động tác đưa tay lên cao hoặc ra sau lưng.
3. Co cứng khớp buổi sáng hoặc sau khi ngủ dậy.
4. Nghe tiếng lạo xạo, lục cục trong khớp khi xoay vai.
5. Nặng hơn có thể teo cơ quanh vai do ít vận động.

Lão Tuấn tư vấn: Cách xử lý theo Đông y

Trong Đông y, muốn xử lý thoái hóa khớp vai thì không chỉ trị cái đau ở vai, mà phải phục hồi từ gốc – nuôi dưỡng gân xương, trục phong hàn thấp, thông kinh lạc, bổ can thận. Tùy theo từng thể bệnh mà phương pháp điều trị sẽ khác nhau. Lão thường kết hợp:

• Thuốc thang gia giảm: Lựa chọn bài thuốc tùy cơ địa, thể hư hay thực, thể hàn hay nhiệt. Có thể phối hợp các vị như độc hoạt, tang ký sinh, ngưu tất, đỗ trọng, quế chi, phòng phong…
• Châm cứu – cứu ngải: Kích thích huyệt đạo để thông khí huyết vùng vai gáy. Có thể châm các huyệt như Kiên ngung, Kiên trinh, Đại trữ, Phong trì, Cứu huyệt Thận du – Can du để phục hồi chính khí.
• Xoa bóp bấm huyệt – tác động cột sống: Làm mềm vùng cơ vai gáy, giải phóng chèn ép thần kinh, cải thiện vận động.

Lão dặn rồi: “Muốn vai không cứng thì tay phải động, gân phải dưỡng, lạnh phải giữ, thuốc phải uống đúng thể – đủ thời.”

Ăn uống, sinh hoạt và dưỡng sinh hỗ trợ

Bà con nên chú ý:

• Giữ ấm vùng vai, nhất là khi thời tiết chuyển lạnh.
• Tránh bưng bê nặng, không làm việc một tay quá sức.
• Ăn các món bổ thận – dưỡng huyết như canh đỗ trọng, cháo lươn, thịt dê hầm kỳ tử.
• Tập vận động nhẹ như xoay vai, dưỡng sinh, thái cực quyền để giữ khớp linh hoạt.

Lời căn dặn từ Lão Tuấn

Thoái hóa khớp vai không phải bệnh nan y, nhưng nếu lơ là thì khớp sẽ hỏng lúc nào không hay. Lão mong bà con hiểu rằng: cái vai không chỉ để khiêng vác, mà còn là nơi chứa đựng trách nhiệm, tình thương. Giữ cho nó khỏe cũng là giữ cho bản thân mình một cuộc sống nhẹ nhàng, không bị cơn đau làm phiền mỗi ngày.

Nếu bà con đang bị đau vai, cứng khớp, hay có người thân bị hạn chế vận động vùng vai – đừng ngần ngại. Có thể gửi hình ảnh chụp MRI, X-quang khớp vai, mô tả triệu chứng cụ thể, hoặc hỏi Lão trực tiếp qua:

• Số điện thoại: 0972 606 773
• Zalo 0972.606.773

Lão Tuấn – Tinh hoa y học dân tộc