Thoát vị đĩa đệm có ảnh hưởng đến sinh sản không? Cần lưu ý gì?

Thoát vị đĩa đệm là căn bệnh không còn xa lạ với nhiều bà con, nhất là người trong độ tuổi lao động hoặc bước vào giai đoạn trung niên. Khi đối mặt với bệnh này, không ít người lo lắng rằng nó có thể làm ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, làm gián đoạn “kế hoạch con cái” hoặc ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống vợ chồng. Lão xin mạn phép cùng bà con nhìn lại bản chất của vấn đề, để hiểu rõ đâu là nguyên nhân thực sự, đâu là mối liên hệ gián tiếp cần lưu tâm. Từ đó, mỗi người sẽ biết cách chăm sóc sức khỏe xương khớp và duy trì hạnh phúc gia đình một cách bền vững.

1. Thoát vị đĩa đệm có ảnh hưởng trực tiếp đến sinh sản không?

1.1. Cơ chế của bệnh và khả năng sinh sản

Thoát vị đĩa đệm xảy ra khi phần nhân nhầy trong đĩa đệm cột sống lệch ra khỏi vị trí bình thường, chèn ép vào rễ thần kinh hoặc tủy sống. Bệnh thường xuất hiện ở vùng thắt lưng hoặc cổ, gây đau nhức, tê buốt, vận động khó khăn.

Tuy nhiên, về mặt sinh học, thoát vị đĩa đệm không trực tiếp ảnh hưởng đến chức năng sinh sản. Bệnh không gây tổn thương đến cơ quan sinh sản như buồng trứng, tử cung ở nữ hay tinh hoàn, tuyến tiền liệt ở nam. Cũng không làm biến đổi nội tiết tố hay chất lượng tinh trùng, trứng.

Lão từng giải thích cho nhiều bà con rằng, đĩa đệm là bộ phận thuộc hệ vận động – không liên quan đến các tuyến nội tiết hay cơ quan sinh sản. Do đó, nếu chỉ xét về cơ chế sinh học thuần túy, thì người mắc thoát vị vẫn có thể sinh con bình thường.

1.2. Nam và nữ giới đều không bị ảnh hưởng đến chất lượng sinh sản

Nhiều bà con lo lắng rằng thoát vị sẽ làm giảm khả năng thụ thai hoặc gây vô sinh. Nhưng theo lý giải từ y học cổ truyền kết hợp với kinh nghiệm lâm sàng, thì bệnh này không gây suy giảm tinh trùng hay ảnh hưởng trứng.

Ở nam giới, dù có đau lưng hoặc mỏi gối do thoát vị, nhưng chất lượng tinh trùng không thay đổi nếu không có các bệnh lý nền khác đi kèm như giãn tĩnh mạch tinh, viêm tuyến tiền liệt… Còn ở nữ giới, dù bị giới hạn vận động do đau cột sống, nhưng tử cung, buồng trứng vẫn hoạt động bình thường.

Chính vì vậy, nếu chỉ có chẩn đoán thoát vị mà không mắc thêm bệnh lý sinh sản nào khác, thì không cần quá lo lắng về khả năng có con.

2. Ảnh hưởng gián tiếp đến sinh sản

2.1. Giảm ham muốn và khó khăn trong quan hệ vợ chồng

Dù không tác động trực tiếp đến chức năng sinh sản, nhưng thoát vị đĩa đệm có thể gây ảnh hưởng gián tiếp qua nhiều cơ chế. Đầu tiên là sự hạn chế trong đời sống tình dục.

Đau lưng, co cứng cột sống, cảm giác tê buốt lan xuống chi dưới… khiến nhiều người e dè khi gần gũi bạn đời. Tình trạng này kéo dài có thể làm giảm tần suất quan hệ, từ đó ảnh hưởng đến cơ hội thụ thai tự nhiên.

Lão thường khuyên bà con rằng: “Nếu lưng đau, đừng cố chịu đựng mà hãy trao đổi với người bạn đời, cùng nhau tìm tư thế phù hợp. Có thể chọn tư thế úp thìa, dùng gối hỗ trợ lưng – vừa an toàn, vừa tạo được sự thoải mái.”

2.2. Tâm lý căng thẳng làm rối loạn nội tiết

Thoát vị kéo dài không chỉ gây đau đớn mà còn dễ sinh tâm lý lo âu, căng thẳng – nhất là khi bệnh ảnh hưởng đến công việc, sinh hoạt hàng ngày. Trong Y học cổ truyền, trạng thái tinh thần có ảnh hưởng lớn đến hoạt động của can, tỳ, thận – những tạng phủ gắn liền với sức khỏe sinh sản.

Ở nữ giới, áp lực tinh thần kéo dài có thể làm kinh nguyệt rối loạn, khí huyết hư suy. Ở nam giới, dễ sinh tình trạng bất lực tạm thời, rối loạn cương dương do tâm lý.

2.3. Những rủi ro nếu mang thai khi chưa điều trị ổn định

Đối với phụ nữ mang thai, nếu bị thoát vị đĩa đệm nặng thì sẽ đối mặt với nhiều bất tiện. Áp lực từ thai nhi khiến phần cột sống vốn đã tổn thương trở nên đau nhức hơn. Trong thai kỳ, không thể dùng các loại thuốc giảm đau mạnh – điều này làm quá trình mang thai trở nên khó khăn.

Bà con nữ giới nếu có dự định sinh con, nên điều trị ổn định bệnh trước khi mang thai. Việc này vừa giúp giảm nguy cơ biến chứng trong thai kỳ, vừa đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

3. Thoát vị đĩa đệm ảnh hưởng đến chất lượng tình dục – một phần quan trọng trong sinh sản

3.1. Quan hệ an toàn khi bị thoát vị đĩa đệm

Khi nói đến sinh sản, không thể không nhắc đến chất lượng đời sống tình dục. Với những người mắc thoát vị đĩa đệm, đặc biệt ở vùng thắt lưng, việc quan hệ trở nên khó khăn do đau nhức, hạn chế vận động. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là bà con phải kiêng cữ hoàn toàn.

Lão thường dặn kỹ rằng, trong chuyện vợ chồng, điều quan trọng là sự đồng thuận và cảm giác thoải mái. Người bị thoát vị nên ưu tiên các tư thế ít tạo áp lực lên vùng lưng, tránh gập người hay nằm sấp kéo dài. Một số tư thế được gợi ý như:

• Tư thế úp thìa: cả hai cùng nằm nghiêng, giúp tránh áp lực lên cột sống.
• Tư thế người nữ ở trên: người nam nằm ngửa, người nữ chủ động kiểm soát chuyển động, giảm căng vùng lưng.
• Dùng gối hỗ trợ: kê dưới lưng hoặc hông để giảm áp lực, giữ cột sống ở trạng thái ổn định.

Những cách trên không chỉ giúp duy trì đời sống vợ chồng đều đặn, mà còn hỗ trợ sức khỏe tinh thần, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thụ thai tự nhiên. Quan trọng là phải lắng nghe cơ thể, không gượng ép khi có cơn đau.

Lão từng chia sẻ rằng: “Tình nghĩa vợ chồng đâu chỉ nằm ở chuyện xác thịt. Nếu biết cách ứng xử khéo, chọn tư thế thích hợp thì vừa giữ được sức khỏe, vừa vun đắp thêm sự gắn bó.”

3.2. Duy trì tần suất quan hệ phù hợp, không lạm dụng

Ngoài vấn đề tư thế, thì tần suất cũng là yếu tố cần lưu ý. Người bị thoát vị đĩa đệm nếu quan hệ quá thường xuyên, nhất là trong các đợt đau cấp, có thể khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Bà con nên duy trì tần suất phù hợp theo sức khỏe, không nên quá dày hoặc quá thưa.

Trung bình, vợ chồng có thể sinh hoạt từ 1–2 lần mỗi tuần là hợp lý nếu sức khỏe cho phép. Nếu đau tăng hoặc vận động trở nên khó khăn thì nên tạm thời nghỉ ngơi, sau đó điều chỉnh lại khi ổn định. Không nên cố quan hệ trong lúc cơ thể còn nhức mỏi hay đang có biểu hiện tê buốt chân tay.

Một điểm quan trọng nữa là người bệnh cần được nghỉ ngơi sau mỗi lần “sinh hoạt” để hồi phục thể lực. Tránh làm thêm các việc nặng, cúi gập người hoặc mang vác ngay sau đó. Nếu thấy cơ thể quá mệt mỏi sau mỗi lần quan hệ, cần điều chỉnh lại thời gian hoặc tư thế cho hợp lý.

Việc quan hệ điều độ, khoa học không những giúp duy trì sức khỏe tình dục, mà còn tạo điều kiện cho sinh sản thuận lợi. Điều này càng đúng với những vợ chồng đang trong độ tuổi sinh đẻ, mong con mà lại mắc bệnh về cột sống.

4. Giải pháp phòng ngừa và hỗ trợ sinh sản hiệu quả theo Y học cổ truyền

4.1. Kết hợp vật lý trị liệu và thảo dược

Trong Y học cổ truyền, việc điều trị thoát vị đĩa đệm thường dựa trên nguyên tắc “bổ chính khu tà” – vừa phục hồi chính khí, vừa loại trừ tà khí, trong đó yếu tố “hàn – thấp – phong” được coi là căn nguyên gây bệnh. Để cải thiện tình trạng thoát vị mà không ảnh hưởng đến sinh sản, bà con có thể áp dụng liệu pháp vật lý trị liệu kết hợp với thảo dược lành tính.

Các phương pháp như châm cứu, bấm huyệt, cứu ngải… không chỉ giúp giảm đau, thư giãn cơ mà còn điều hòa khí huyết, hỗ trợ hoạt động của thận – tỳ – can, vốn liên quan mật thiết đến sinh lý và sinh sản.

Song song đó, việc sử dụng các loại thảo dược có tính bổ can thận, hoạt huyết, thư cân như ngưu tất, đỗ trọng, cẩu tích, tang ký sinh… sẽ góp phần cải thiện sức khỏe toàn diện. Tuy nhiên, cần lưu ý chọn bài thuốc phù hợp thể trạng, không nên tự ý kết hợp mà thiếu chỉ dẫn chuyên môn.

4.2. Dinh dưỡng hỗ trợ xương khớp và sinh sản

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện bệnh lý xương khớp cũng như bảo vệ sức khỏe sinh sản. Bà con nên tăng cường thực phẩm giàu canxi như cá nhỏ, vừng, rau xanh đậm; dùng thêm các món hầm với xương, gừng, đương quy để bổ khí huyết.

Đặc biệt, cần hạn chế thức ăn lạnh, đồ uống có cồn, chất kích thích – những thứ dễ làm khí huyết ứ trệ, ảnh hưởng đến cả lưng đau lẫn tạng phủ. Trong các bữa ăn hằng ngày, nếu biết cách gia giảm bằng gia vị có tính ấm như quế, gừng, hành, tỏi… cũng giúp giảm thấp tà gây đau nhức.

4.3. Luyện tập nhẹ nhàng, đúng cách

Vận động hợp lý giúp khí huyết lưu thông, gân cốt dẻo dai, từ đó hỗ trợ cả việc kiểm soát thoát vị đĩa đệm lẫn duy trì sinh lực. Các bài tập nhẹ như đi bộ chậm, thái cực quyền, yoga dưỡng sinh… nên được duy trì đều đặn.

Lão thường nhắc: “Tập ít mà đều còn hơn tập nhiều mà đứt quãng.” Tuyệt đối không thực hiện động tác cúi gập, xoay vặn mạnh vùng thắt lưng. Khi tập nên chú ý hít thở sâu, kết hợp với động tác mềm mại, vừa sức.

4.4. Tránh lao động nặng và căng thẳng tinh thần

Bà con bị thoát vị đĩa đệm cần hạn chế mang vác nặng, tránh làm việc quá sức, nhất là trong giai đoạn chuẩn bị mang thai hoặc đang mang thai. Những hoạt động khiến cột sống bị đè nén dễ khiến đĩa đệm lệch thêm, gây đau cấp và ảnh hưởng sinh hoạt thường ngày.

Song song đó, tinh thần cũng là yếu tố cần chăm sóc. Tránh lo âu quá mức, giữ tâm thái thư thái là điều kiện để tạng phủ hoạt động hài hòa. Trong Nam y, người ta nói “thận chủ tinh, can chủ huyết, tỳ chủ vận hóa” – tức là ba tạng này cần phối hợp nhịp nhàng thì sức khỏe sinh sản mới bền vững.

5. Lưu ý khi mang thai có thoát vị đĩa đệm

5.1. Điều trị ổn định trước khi có bầu

Nếu bà con nữ giới đang có kế hoạch sinh con, nên sắp xếp thời gian để ổn định bệnh lý cột sống trước. Việc này giúp giảm thiểu đau nhức khi thai lớn, tránh phải dùng thuốc Tây vốn tiềm ẩn nguy cơ cho thai nhi. Các biện pháp y học cổ truyền như châm cứu, xoa bóp, thảo dược có thể dùng từ sớm, khi chưa mang thai, để tạo nền tảng sức khỏe tốt hơn.

5.2. Trong thai kỳ: Ưu tiên liệu pháp an toàn

Khi đã mang thai, nên ưu tiên biện pháp tự nhiên như chườm nóng, luyện thở, tập khí công đơn giản. Tránh dùng thuốc giảm đau hoặc thuốc tây khi chưa được phép của bác sĩ chuyên khoa. Một số kỹ thuật nhẹ nhàng như bấm huyệt vùng lưng, massage cổ truyền vẫn có thể thực hiện nhưng phải đúng tay nghề và theo dõi kỹ.

Lão thường dặn kỹ rằng: “Lúc mang thai, mỗi thứ đưa vào người đều phải cân nhắc, nhưng khí huyết trong cơ thể lại cần lưu thông. Bấm huyệt đúng, thở sâu đều là cách để khí vận hành, giúp thai ổn, mẹ khỏe.”

Thoát vị đĩa đệm không phải là dấu chấm hết cho giấc mơ làm cha mẹ. Nếu hiểu đúng, chăm sóc đúng và giữ tâm an, thân thuận – bà con hoàn toàn có thể vừa bảo vệ cột sống, vừa ươm mầm cho một cuộc sống mới đầy hy vọng.