Nguyên nhân, dấu hiệu thoái hóa đốt sống cổ và hướng cải thiện

Bà con thân mến,

Lão thấy dạo gần đây, không ít bà con – từ công chức văn phòng tới những người làm việc tay chân – đều có một điểm chung là than đau mỏi vùng gáy, cứng cổ, tê lan xuống vai. Có người chủ quan nghĩ “nghỉ ngơi vài hôm là đỡ”, đến khi quay cổ không nổi, ngủ cũng không yên, mới tá hỏa đi khám. Hóa ra là bị… thoái hóa đốt sống cổ.

Thoái hóa đốt sống cổ không phải bệnh của người già nữa đâu, nó đang trẻ hóa rất nhanh. Thói quen cúi nhiều, gập cổ khi dùng điện thoại, máy tính, cộng thêm stress, khí huyết ứ trệ khiến “cái gáy” của bà con phải gồng gánh quá sức.

Vì sao đốt sống cổ lại thoái hóa?

Trong y học cổ truyền, vùng cổ gáy thuộc kinh Bàng Quang và Đởm. Khi phong hàn xâm nhập, hoặc do can thận suy yếu, khí huyết không thông, lâu ngày làm tổn thương cân mạch, xương khớp. Thoái hóa chính là biểu hiện của tình trạng “can thận hư – khí huyết ứ – phong thấp trệ”.

Bà con thử hình dung: khí huyết là dòng nước tưới tiêu nuôi dưỡng đốt sống, một khi dòng nước bị nghẽn, thì “ruộng” – tức xương khớp – sẽ khô cằn, nứt nẻ. Xương cổ lại nhỏ, chịu lực nhiều, dễ bị tổn thương nếu không được chăm sóc đúng cách.

Dấu hiệu bà con cần lưu ý

• Đau vùng gáy, nhất là khi ngủ dậy hoặc ngồi lâu.
• Khó xoay cổ, cứng vai, có tiếng “lục cục” khi quay đầu.
• Tê lan xuống vai, cánh tay, ngón tay như bị kiến bò.
• Đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, ù tai – do rối loạn tuần hoàn lên não.

Lão dặn rồi, không nên chỉ nhìn cái biểu hiện bên ngoài mà chủ quan. Những cơn đau ban đầu âm ỉ không thực sự rõ rệt, nhưng để lâu thì nó phá cả cấu trúc cột sống, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sinh hoạt.

Hướng cải thiện theo Y học cổ truyền

Đông y trị bệnh từ gốc. Trong trường hợp thoái hóa đốt sống cổ, lão thường gia giảm theo nguyên tắc: khu phong – tán hàn – trừ thấp – hoạt huyết – bổ can thận.

Mỗi thể bệnh sẽ có hướng gia giảm riêng. Ví dụ:

• Thể phong hàn thấp tý: đau tăng khi trời lạnh, mạch phù khẩn → cần ôn kinh tán hàn.
• Thể khí huyết ứ trệ: đau tức nặng, châm chích → cần hoạt huyết thông lạc.
• Thể can thận hư: đau mỏi âm ỉ, lưng gối yếu, mạch trầm tế → cần bổ thận kiện gân cốt.

Song song với thuốc uống, Lão cũng hay khuyên bà con dùng thêm xoa bóp, châm cứu, cứu ngải, hoặc đắp thảo dược tại chỗ để thông kinh lạc – giúp giảm đau nhanh mà lại ít tác dụng phụ.

Dưỡng sinh hỗ trợ – Lối sống cũng quan trọng

Đừng để thuốc làm hết phần việc. Bà con cần:

1. Tránh cúi gập cổ quá lâu – mỗi 30 phút nên xoay cổ nhẹ nhàng vài lần.
2. Giữ cổ ấm, nhất là khi trời lạnh, ra gió.
3. Ngủ gối thấp, vừa phải – gối cao là kẻ thù của đốt sống cổ.
4. Tập dưỡng sinh đều đặn: bài vươn vai, chào mặt trời, xoay cổ chậm rãi…

Lời căn dặn của Lão

Bà con nhớ nhé, cơ thể mỗi người là 1 hệ thống vô cùng quý giá, mỗi đốt sống là một bánh răng vận hành. Đừng để vì chủ quan mà hỏng mất “trục gáy”, rồi kéo theo cả hệ thống đau nhức, tê mỏi.

Chỉ cần bà con để ý một chút mỗi ngày – từ việc ngồi đúng tư thế, ăn uống lành mạnh, tập vài động tác đơn giản – cũng đã giúp đốt sống cổ nhẹ nhõm hơn rất nhiều.

Lão Tuấn – Tinh hoa y học dân tộc