Gừng

Bà con ơi, mỗi khi trời trở gió, chén trà nóng kèm vài lát gừng mỏng luôn làm Lão nhớ đến mùi ấm nồng của bếp quê. Có những vị thuốc đơn sơ như thế, đi cùng bữa ăn hằng ngày nhưng lại giữ vai trò quan trọng trong Đông y tự ngàn đời. Hôm nay, Lão kể cho bà con nghe câu chuyện về Gừng – một vị thuốc vừa thân quen, vừa nhiều phép lạ mà cha ông ta đã tin dùng từ thuở xa xưa. Cứ như người bạn đồng hành, lúc cần là giúp, lúc yếu là đỡ, nhẹ nhàng mà hiệu quả.

Lão hiểu tiếng lòng của bà con mình, luôn mong mỏi có giải pháp toàn diện giúp phục hồi sức khỏe, cải thiện bền vững!

Vui lòng để lại thông tin, Lão liên hệ bà con hỏi thăm chi tiết:

Họ tên

Số điện thoại

Gửi tư vấn

Đặc điểm – Nguồn gốc dược liệu

Gừng (Sinh khương, Can khương tùy dạng chế) thuộc họ Gừng (Zingiberaceae), dùng phần thân rễ. Rễ gừng có nhiều nhánh, vỏ nâu vàng, bên trong vàng tươi, mùi thơm hăng đặc trưng. Khi bẻ nghe tiếng “rắc” nhẹ, tinh dầu bốc lên cay ấm, đó là gừng già – dược tính mạnh hơn gừng non. Bà con mình trồng gừng khắp nơi, từ vườn nhà đến rẫy đồi, bởi cây dễ hợp đất, chịu được cả nắng lẫn mưa.

Cách thu hoạch – sơ chế

Thường người ta thu hoạch gừng vào mùa đông – lúc lạnh xuống sâu, rễ gừng tích nhiều tinh dầu nhất. Đào lên, rửa sạch đất, bỏ rễ con. Dùng tươi gọi là sinh khương, còn phơi/sấy khô gọi là can khương. Mỗi dạng lại cho một công năng hơi khác nhau: sinh khương thiên về phát tán, ấm vị; can khương lại đi sâu vào tạng, ấm trung tiêu, hồi dương. Khi phơi phải tránh nắng gắt để không mất mùi thơm.

Tính vị – Quy kinh – Công năng theo Đông y

Theo sách cổ, gừng vị cay, tính ấm, quy vào các kinh Phế – Tỳ – Vị. Cái “ấm” của gừng không phải nóng bừng lên như hạt tiêu, mà là hơi ấm lan dần, như chén nước gừng mẹ pha cho lúc ốm, giúp khí huyết nhẹ nhàng mà thông suốt.

Công năng chính của gừng trong Đông y:

• Ôn trung tán hàn: Khi tỳ vị bị lạnh, ăn uống đầy trệ, ợ hơi, bụng sôi òng ọc, gừng giúp làm ấm lên, khai thông sự vận hóa. Đông y coi tỳ vị như bếp lửa của cơ thể, gừng chính là mồi lửa nhỏ giúp bếp cháy đều.
• Phát tán phong hàn: Cảm lạnh, sợ gió, đau mỏi, sổ mũi nước trong – vài lát gừng tươi đun nóng giúp mồ hôi thông ra, tà khí cũng theo đó mà giảm.
• Hòa vị chỉ ẩu: Buồn nôn, nôn ói do lạnh hay do thai nghén, gừng điều hòa khí nghịch, giúp vị khí “đi xuống” đúng đường.
• Giải độc – Giảm độc: Đông y dùng gừng để giảm độc tính của nhiều vị thuốc và cả thực phẩm tanh lạnh, vì cái ấm điều hòa phần hàn thấp trong đó.

Tác dụng theo Y học hiện đại

Y học hiện đại phát hiện gừng chứa Gingerol, Shogaol, Zingeron – những hoạt chất giúp chống viêm, giảm đau, chống oxy hóa. Gừng có khả năng hỗ trợ:

• Giảm buồn nôn trong thai kỳ, khi say tàu xe.
• Cải thiện tiêu hóa, giảm đầy hơi, kích thích nhu động ruột.
• Giảm đau nhẹ trong viêm khớp nhờ đặc tính kháng viêm tự nhiên.
• Hỗ trợ tuần hoàn, làm ấm cơ thể – phù hợp người hay lạnh tay chân.

Các bài thuốc ứng dụng

Với công dụng chính là quy vào các kinh Phế, Tỳ, Vị, gưng được dùng theo những bài thuốc đơn giản sau:

1. Làm ấm tỳ vị – giảm đầy trệ

Nước gừng – hành – đường đỏ: Gừng tươi 3–5 lát, hành trắng 1 nhánh, đường đỏ 1 thìa nhỏ. Đun sôi uống ấm khi bụng lạnh, đầy hơi, cảm hàn mới phát.

2. Giảm buồn nôn – nôn ói

Trà gừng mật ong: Gừng giã nhỏ, pha nước sôi, thêm chút mật ong. Dùng khi nôn nghén nhẹ, đi lại trên tàu xe hay đau bụng lạnh.

3. Hỗ trợ cảm lạnh – ho do lạnh

Sinh khương thang: Gừng tươi sắc cùng vỏ quýt, vài lát cam thảo. Uống xong đắp ấm, cho ra chút mồ hôi là người nhẹ hẳn.

4. Dùng ngoài

Ngâm chân gừng: Gừng đập dập đun nóng nước. Ngâm 15–20 phút buổi tối giúp ấm thận, dễ ngủ, giảm đau nhức bàn chân.

Lưu ý kiêng kỵ

Gừng tuy tốt nhưng cũng phải dùng đúng. Người âm hư nội nhiệt, chảy máu cam, sốt cao, miệng khô họng rát không nên dùng nhiều. Bà con bị bệnh dạ dày có viêm loét cần lượng vừa phải, không uống quá đặc. Phụ nữ mang thai dùng gừng để giảm nghén thì nên dùng liều nhỏ, không uống kéo dài.

Dưỡng sinh – Hỗ trợ kết hợp

Bà con có thể dùng trà gừng loãng vào sáng sớm để làm ấm tỳ vị, nhưng tránh uống lúc đói nếu cơ địa nóng. Buổi tối ngâm chân nước gừng giúp khí huyết lưu thông, ngủ sâu giấc hơn. Khi trời lạnh, thêm vài lát gừng trong món ăn giúp ấm bụng, tiêu hóa cũng nhẹ nhàng hơn. Dùng thế nào cho hợp cơ địa, mỗi người mỗi khác, nên lắng nghe cơ thể mình một chút.

Nếu bà con muốn Lão xem giúp cơ địa của mình hợp dùng gừng dạng nào, liều bao nhiêu, hay kết hợp cùng vị gì cho đúng bài thuốc, cứ nhắn Lão qua Zalo 0972606773. Lão sẽ tư vấn tận tình để bà con dùng thuốc cho an toàn và hiệu quả.

Lão Tuấn – Tinh hoa y học dân tộc