Đậu phụ – món dân dã mà “đắt giá” với người tim mạch

Bà con thân mến,

Lão từng nói: “Không phải cứ thuốc quý, sâm ngọc, tổ yến mới là cứu cánh cho sức khỏe.” Nhiều khi, chính những món đơn sơ nhất trên mâm cơm lại là thứ âm thầm giữ cho bà con một trái tim khỏe mạnh, một dòng máu lưu thông hanh thông như suối đầu nguồn. Trong đó, đậu phụ – cái món tưởng chừng rẻ rúng, lại là ngọc thực cho những ai đang khổ sở với tim mạch, huyết áp, mỡ máu.

Thứ “ngon lành” mà chẳng ai để ý trong mâm cơm thường nhật

Lão thấy nhiều nhà vẫn ăn đậu phụ mỗi tuần, nhưng ăn vì… dễ nấu, dễ ăn, rẻ tiền. Mấy ai ngờ được, ông bà xưa gọi đậu phụ là “thịt thực vật”, không phải ngẫu nhiên. Trong Đông y, đậu phụ vị cam, tính lương – nghĩa là có vị ngọt nhẹ, mát mẻ. Nó đi vào tỳ vị, đại tràng và can – những tạng phủ đóng vai trò then chốt trong chuyện chuyển hóa, giải độc và điều hòa huyết mạch.

“Lão hay nhắc bà con: Muốn máu lưu thông tốt, tim nhẹ nhàng không gắng sức, thì gan phải sạch, ruột phải thông, tỳ phải vững. Mà đậu phụ lại giúp được cả ba chuyện ấy.”

Lý do là vì đậu phụ giàu đạm thực vật, dễ tiêu, lại không có cholesterol. Nó giúp thanh lọc gan, giảm gánh cho tim, lại nhẹ bụng, dễ tiêu. Đặc biệt với những người đang có mỡ máu cao, huyết áp lên xuống thất thường – thì một bữa cơm thanh đạm với canh đậu nấu rau, hay miếng đậu rán vàng tươi chấm tương, lại là phương thuốc an lành mỗi ngày.

Vì sao Đông y coi trọng đậu phụ trong dưỡng sinh?

Trong Đông y, mọi bệnh đều gốc từ sự mất cân bằng âm dương, khí huyết, tạng phủ. Riêng bệnh tim mạch – huyết áp – mỡ máu, phần nhiều do tỳ hư, đàm thấp, huyết ứ. Đậu phụ mát, bổ mà không tích nhiệt; lại giúp kiện tỳ, lợi thấp, hóa đàm.

Tưởng tượng cơ thể bà con như một hệ thống mạch nước – nếu dòng chảy nghẽn do rác rưởi, thì sẽ phù tràn, sẽ vỡ đê. Mạch máu con người cũng vậy – nếu mỡ máu dày đặc, huyết áp biến động, tim sẽ phải gắng sức đẩy dòng. Ăn đậu phụ đều, giúp tẩy dần cái “rác rưởi” ấy trong mạch, giữ cho tim nhẹ việc, mạch thông thoáng.

“Lão từng gặp cụ ông 73 tuổi, quanh năm chỉ ăn rau dưa, đậu phụ, mà huyết áp ổn định đều như vạch mực. Cụ bảo: ‘Ăn như lũ trẻ, sống như ông tiên’. Câu nói ấy, lão nhớ mãi.”

Ai nên ăn, và ăn sao cho hợp lý?

• Người huyết áp cao: Đậu phụ giúp điều hòa huyết áp, giảm áp lực lên mạch máu.
• Người tim mạch yếu, hay hồi hộp, khó thở: Nhẹ bụng, mát gan, giảm gánh tim.
• Người mỡ máu, gan nhiễm mỡ: Không chứa cholesterol, hỗ trợ giải độc gan.

Tuy nhiên, bà con lưu ý, đậu phụ tính mát, người tỳ vị hư hàn – hay đau bụng đi ngoài, lạnh bụng – thì nên ăn lượng nhỏ, kết hợp gừng hoặc thực phẩm ấm. Đừng nên ăn sống hoặc quá nhiều một lúc. Lão hay khuyên, ăn đậu phụ vào bữa trưa là tốt nhất – khi dương khí đang vượng, tỳ vị dễ tiêu hóa.

Một vài món đơn sơ nhưng hữu ích, lão khuyên dùng

1. Đậu phụ nấu canh rau cải: Thanh mát, dễ tiêu, tốt cho gan và huyết áp.
2. Đậu phụ kho nấm, rong biển: Bổ gan, lợi mạch, tốt cho người mỡ máu.
3. Đậu phụ hấp gừng: Cân bằng âm dương, phù hợp người tỳ hư lạnh bụng.
4. Đậu phụ kho nghệ: Bổ khí huyết, ấm tỳ vị.

“Lão dặn rồi: Đừng coi thường món ăn dân dã. Chỉ cần chọn đúng, ăn đúng – nó thành phương thuốc. Ăn sai, nó lại thành độc. Thực dưỡng cũng là một nghệ thuật cần hiểu tường tận.”

Lời nhắn nhủ từ lão

Bà con đừng nghĩ chỉ thuốc thang mới là chữa bệnh. Một miếng đậu phụ trong bữa cơm hằng ngày, nếu được hiểu đúng, dùng đúng – cũng là một bước dưỡng thân quý giá. Lão mong bà con ăn uống có hiểu biết, có tiết chế – để mỗi bữa cơm là một lần chăm sóc trái tim mình.

Lão Tuấn – Tinh hoa y học dân tộc