Bữa Sáng Ăn Sống Rau Diếp Cá Có Sao Không

Đọc bài “11 bệnh cực sợ rau diếp cá”, nhiều người bảo: “Sáng nào cũng muốn ăn sống mấy lá cho mát gan, có nên không Lão?”. Ăn sáng bụng còn rỗng, nếu ăn diếp cá đúng cách thì mát người, lợi tiểu, dễ tiêu; nhưng ai bụng yếu dễ lạnh thì rất dễ đau quặn, đi phân lỏng. Vì thế, câu trả lời của Lão là: NÊN nếu tạng người ấm, tiêu hóa ổn; còn tạng hàn, hay đầy bụng, tiêu chảy thì KHÔNG NÊN ăn sống buổi sáng, nhất là lúc đói.

Trong Đông y, diếp cá vị cay hơi chua, tính hàn, vào phế – can – bàng quang, giỏi thanh nhiệt, tiêu độc, lợi thủy. Buổi sớm tỳ vị như bếp lò vừa nhóm, ném vào nắm rau “mát rượi” quá tay thì lửa tắt, dễ lạnh bụng, sôi ục ịch. Hợp cơ địa thì nó giúp giải nhiệt sau đêm dài, lợi tiểu nhẹ, da dẻ bớt đỏ mụn; không hợp thì lại thành “gió lùa vào bếp”.

Nói theo Tây y, diếp cá có tinh dầu và flavonoid giúp kháng viêm nhẹ, lợi tiểu, hỗ trợ đường tiêu hóa; nhưng ăn sống buổi sáng khi dạ dày còn rỗng có thể kích thích nhu động, làm tăng cảm giác cồn cào ở người viêm dạ dày hay hội chứng ruột kích thích. Vệ sinh kém (rửa không kỹ, rau nhiễm bẩn) cũng dễ gây rối loạn tiêu hóa.

Cách dùng cho bữa sáng để “mát mà không lạnh”: ăn kèm món ấm bụng như cháo nóng, bún phở nước dùng ấm, trứng ốp vừa, hoặc miếng gừng mỏng; tránh ăn đơn lẻ khi đang đói. Lượng vừa phải 10–20g lá tươi, rửa kỹ, ngâm nước muối loãng rồi để ráo; ai hay đầy hơi thì giã nhẹ với vài hạt muối hoặc dằm ít mật ong cho đỡ tanh. Không nên ép uống một cốc to khi bụng rỗng; nếu muốn xay, hãy trộn thêm vài lá tía tô hoặc mấy lát gừng cho ấm vị.

Những người nên tránh ăn sống diếp cá vào buổi sáng: cơ địa tỳ vị hư hàn (sợ lạnh, tay chân lạnh, ăn lạnh dễ đau bụng), đang tiêu chảy – phân nát, phụ nữ đang lạnh bụng đau quặn khi tới kỳ, người viêm dạ dày đang cồn cào. Ai huyết áp thấp, đang dùng thuốc lợi tiểu, hoặc bị sỏi tiết niệu đang đau quặn cũng nên thận trọng, thử ít một và theo dõi cơ thể. Trẻ nhỏ dưới 2 tuổi không nên tập ăn sống; người mang thai nếu thấy lạnh bụng thì đổi sang ăn chín hoặc dùng sau bữa chính.

Tóm lại, bữa sáng ăn sống diếp cá là thói quen “mát” nhưng phải hợp tạng – hợp lúc – hợp cách. Đúng người đúng lượng thì nhẹ người, da dẻ bớt nóng; sai người sai thời điểm thì bụng rét, chạy “toilet” cả buổi.

Lão Tuấn – Tinh hoa y học dân tộc