Diếp Cá Nên Xay Uống Sống Hay Nấu Chín

Nhiều bà con hỏi Lão: rau diếp cá “uống nấu chín hay xay lọc nước uống sống” thì tốt hơn? Nói gọn cho dễ nhớ: NÊN UỐNG SỐNG khi mục tiêu là thanh nhiệt–giải độc–lợi tiểu (mụn, nóng trong, tiểu rắt, trĩ mới chớm…), còn NÊN NẤU CHÍN khi bụng yếu, dễ lạnh, hay đầy hơi, sợ đau quặn sau uống. Bài này nối mạch chủ đề “11 BỆNH CỰC SỢ RAU DIẾP CÁ”, Lão chốt luôn: chọn cách dùng theo tạng người và mục tiêu, đừng cố một kiểu cho mọi nhà.

Đông y coi diếp cá (ngư tinh thảo) tính hàn, vị cay, vào phế–can–bàng quang, công năng thanh nhiệt giải độc, lợi thủy, tiêu thũng; uống sống giữ trọn tính mát, tác lực “xả nhiệt–thoát độc” nhanh, nhưng dễ “lạnh bụng”. Khi nấu chín, bớt hàn, ấm bụng hơn, hợp người tỳ vị hư hàn hay đi ngoài phân lỏng. Tây y ghi nhận diếp cá có flavonoid như quercetin, rutin và tinh dầu bay hơi tạo mùi “tanh cá”; xay uống sống giữ nhiều hoạt chất nhạy nhiệt, còn đun sôi giúp giảm mùi hăng và kích ứng tiêu hóa – đổi lại tác dụng thanh nhiệt có thể nhẹ hơn.

Ai nên uống sống: người hay nóng trong, nổi mụn–dị ứng nhẹ, tiểu buốt rát, mới bón vài ngày, người làm việc ngoài trời dễ nhiệt uất; dùng 5–7 ngày cho một đợt rồi nghỉ theo dõi. Ai nên nấu chín: người bụng lạnh, đầy trướng, dễ tiêu chảy, người cao tuổi tỳ vị yếu, trẻ nhỏ; uống ấm giúp êm bụng mà vẫn hỗ trợ viêm họng, ho đờm, viêm tiết niệu mức độ nhẹ.

Cách làm uống sống: hái 1 nắm to diếp cá tươi (khoảng 50–100g), nhặt sạch, ngâm nước muối loãng 10–15 phút, tráng nước chín để nguội; xay cùng 200–300ml nước đun ấm, lọc bã, thêm vài hạt muối/giọt chanh cho dễ uống, dùng sau ăn 1–2 lần/ngày, tối đa 7–10 ngày rồi nghỉ 2–3 ngày. Cách nấu chín: 1 nắm diếp cá rửa sạch, đập dẹt vài lát gừng, đun sôi nhẹ 3–5 phút với 300ml nước, chắt lấy nước ấm uống sau ăn, ngày 1–2 lần; có thể hấp cách thủy với chút muối để bớt mùi và êm dạ.

Đối tượng không nên/giảm liều: người đang tiêu chảy cấp do lạnh, đau quặn bụng, người huyết áp thấp kèm hoa mắt khi thiếu ăn, phụ nữ mang thai–cho con bú chỉ dùng như rau gia vị, không uống đặc kéo dài; người đang dùng thuốc lợi tiểu mạnh hoặc có bệnh thận nên hỏi thầy thuốc trước. Dù là uống sống hay nấu chín, nhớ nguyên tắc “hợp tạng – hợp chứng – đúng liều”, ưu tiên nguồn sạch, rửa kỹ, và tránh uống lúc đói để khỏi cồn cào.

Lão Tuấn – Tinh hoa y học dân tộc