Lí giải căn nguyên người cao tuổi hay mất ngủ về đêm

Bà con thân mến,

Lão từng nghe nhiều cụ than: “Hồi trẻ vừa đặt lưng xuống là ngủ, giờ cứ đêm đến là mở tròn mắt nhìn trần nhà, nghe tiếng đồng hồ tích tắc mà thấm thía tuổi già”. Mất ngủ ở tuổi xế chiều không phải chuyện hiếm, nhưng không vì thế mà xem nhẹ. Giấc ngủ – tưởng như đơn giản – lại là sợi dây gắn chặt giữa sức khỏe và tuổi thọ.

Hiểu giấc ngủ tuổi già dưới góc nhìn y học hiện đại

Bà con mình thường nghe nói “già rồi thì ngủ ít là bình thường”, nhưng thực ra không phải vậy. Tuổi tác có thể khiến cơ thể thay đổi, nhưng nếu ngủ không đủ giấc, chất lượng kém thì sức khỏe sẽ sa sút rõ rệt.

• Giảm tiết melatonin: Đây là hormone giúp điều chỉnh giấc ngủ. Càng cao tuổi, tuyến tùng tiết melatonin càng giảm, gây khó ngủ và dễ tỉnh giữa đêm.
• Thoái hóa hệ thần kinh: Tế bào thần kinh điều hòa chu kỳ ngày – đêm bị lão hóa, làm rối loạn nhịp sinh học.
• Bệnh lý mạn tính: Viêm khớp, cao huyết áp, tiểu đường, trào ngược… đều có thể gây khó chịu, khiến giấc ngủ bị chập chờn.
• Thuốc tây: Lợi tiểu, corticoid, thuốc tim mạch có thể gây tiểu đêm, hồi hộp, mộng mị.
• Ít vận động: Cơ thể không tiêu hao năng lượng thì khó “buông” được giấc ngủ sâu.

Đông y lý giải mất ngủ ở người cao tuổi như thế nào?

Trong y học cổ truyền, mất ngủ được gọi là “thất miên”. Đây là biểu hiện thần bất an, tạng phủ mất điều hòa – thường liên quan đến ba tạng: tâm – can – thận.

• Tâm huyết hư: Tâm chủ thần minh, nếu huyết không đủ nuôi tâm, thần sẽ không yên, khó vào giấc, dễ mộng mị.
• Thận âm hư: Thận là gốc của tiên thiên, âm hư thì dương không bị chế, sinh ra nội nhiệt, gây trằn trọc, khó ngủ.
• Can khí uất: Căng thẳng, bức bối, lo âu tích tụ khiến can mất khả năng sơ tiết, thần bị nhiễu loạn.
• Đàm nhiệt nội nhiễu: Ăn uống nhiều béo, ngọt sinh đàm, đàm hóa nhiệt, tích ở tâm bào, làm thần trí rối loạn.

Lão từng gặp nhiều bà con chỉ nghĩ mình “khó ngủ vì tuổi già”, nhưng hóa ra là tạng khí suy nhược, tâm huyết bất túc. Hiểu sai gốc bệnh, dùng sai cách – mất ngủ chẳng những không khỏi mà còn dai dẳng, dẫn tới suy nhược tinh thần, lắm khi lầm tưởng là sa sút trí tuệ.

Mất ngủ kéo dài gây hệ lụy gì?

Đừng nghĩ mất ngủ là chuyện vặt. Nếu không xử lý đúng, hậu quả rất khó lường:

• Trí nhớ suy giảm: Giấc ngủ là lúc não “dọn dẹp” các chất thải thần kinh. Thiếu ngủ làm quá trình này đình trệ, dễ lú lẫn, hay quên.
• Huyết áp, tim mạch bị ảnh hưởng: Mất ngủ liên tục gây rối loạn thần kinh thực vật, làm tăng nguy cơ tai biến, đột quỵ.
• Miễn dịch suy yếu: Cơ thể dễ nhiễm bệnh hơn, lâu hồi phục.
• Sức khỏe và tinh thần sa sút: Mệt mỏi, mất cảm hứng sống, chán ăn, hay cáu gắt…

Lão Tuấn mách bà con cách cải thiện giấc ngủ

Để hỗ trợ giấc ngủ, bà con có thể điều chỉnh một số thói quen hằng ngày. Tuy nhiên, cần nhớ rõ: với người cao tuổi bị mất ngủ kéo dài hoặc có bệnh nền, thì chỉ điều chỉnh sinh hoạt là chưa đủ – bắt buộc phải dùng đến bài thuốc phù hợp thể bệnh mới cải thiện được tận gốc.

1. Ngủ – thức đúng giờ: Tập thói quen ngủ sớm, dậy sớm, tránh ngủ trưa quá lâu.
2. Vận động nhẹ ban ngày: Tập dưỡng sinh, đi bộ giúp tiêu hao năng lượng – tối dễ ngủ hơn.
3. Hạn chế kích thích: Tránh uống trà đặc, cà phê, rượu bia sau 15h.
4. Ăn tối nhẹ nhàng: Tránh no, nhiều dầu mỡ. Ăn trước khi ngủ ít nhất 2 tiếng.
5. Giữ ấm và thư giãn: Ngâm chân nước ấm, nghe nhạc nhẹ, xoa bóp huyệt an thần như Thái dương, Ấn đường, Nội quan.

Nếu bà con vẫn đang thao thức từng đêm, trằn trọc tới sáng, đừng coi đó là điều “bình thường của tuổi già”. Hãy lắng nghe cơ thể mình và hành động sớm.

Để được Lão tư vấn cụ thể theo thể bệnh, bà con có thể gửi tình trạng qua Messenger Lão Tuấn hoặc kết nối qua Zalo 0972.606.773 để được hỗ trợ kịp thời.

Lão Tuấn – Tinh hoa y học dân tộc